Aangepast

'The Circle is fictie, maar we zijn er niet ver van verwijderd'

  • Annephine van Uchelen

    redacteur cultuur

  • Annephine van Uchelen

    redacteur cultuur

"Privacy is diefstal!" Het is de veelzeggende slogan van Mae Holland (Emma Watson), hoofdpersoon in de film The Circle, die vandaag in première gaat. De film, naar de gelijknamige bestseller van Dave Eggers uit 2013, draait om een populair technologiebedrijf waarin iedereen alles online deelt.

Eggers schetst een beklemmend beeld waarin privacy een zonde is, en het techbedrijf al snel belangrijker wordt dan de overheid. Een beeld dat bijna ongemerkt realiteit lijkt te worden.

"Gelukkig is het verhaal van The Circle nog wel fictie", vertelt privacy-expert Frederik Borgesius, "maar er zijn bedrijven die al heel veel van ons weten. Met een Gmail-account bijvoorbeeld ziet Google niet alleen de inhoud van jouw email, maar ook die van de mensen die jou antwoorden. Alles wat je zoekt, wordt geregistreerd door Google en YouTube."

Klanten van deze bedrijven betalen niet met geld, maar met hun persoonsgegevens. "Hun businessmodel is 'oogballen' verhuren aan adverteerders. Hoe meer je weet, hoe beter je kunt adverteren", leg Borgesius uit.

Deze tech-giganten beschikken inmiddels over veel meer data dan de overheid en zijn daar niet transparant over.

Anna Gerbrandy, hoogleraar mededingsrecht

In de afgelopen tien jaar zijn Amerikaanse techbedrijven uitgegroeid tot de grootste ondernemingen ter wereld. Het aanpakken van die dominante positie is volgens hoogleraar mededingsrecht Anna Gebrandy moeilijk.

"De Europese Commissie kan grote bedrijven wel straffen voor misbruik van hun machtspositie, maar die positie kan niet worden aangepakt. Er kunnen alleen boetes worden opgelegd", zegt Gebrandy.

Google en Facebook combineren die marktdominantie met datamacht. "Voorheen was dataverzameling alleen een taak van de overheid, die democratisch wordt gecontroleerd. Maar deze tech-giganten beschikken inmiddels over veel meer data dan de overheid en zijn daar niet transparant over."

Privacygevaren zijn net als global warming een sluipend probleem.

Frederik Borgesius, privacy-expert

Zowel Gerbrandy als Borgesius vinden dat The Circle als een waarschuwing gezien kan worden om niet van alles te delen op sociale media, waardoor bedrijven zo veel data kunnen verzamelen.

"Privacygevaren zijn net als klimaatverandering een sluipend probleem waarbij je de lijken niet direct op straat ziet liggen, vindt Borgesius. "Dat maakt het lastig om het erover te hebben."

Er kunnen wel maatregelen worden genomen."Dat kan door een combinatie van mededingingsrecht, het verbeteren van privacy en vooral ook een betere bescherming van media ", zegt Gerbrandy.

Maar voorlopig is het volgens Borgesius in het echte leven gelukkig nog niet zo erg als in The Circle. "Het feit dat ik als kale man nog altijd shampoo-reclames krijg, stelt me gerust."

'The Circle is fictie, maar we zijn er niet ver van verwijderd'

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl