IJzige stilte in Kayseri: Turkse stad in de greep van de angst

  • Lucas Waagmeester

    correspondent in Turkije

  • Lucas Waagmeester

    correspondent in Turkije

"Niemand durft meer iets te zeggen, niemand durft meer te investeren, Turkije is in de greep van de angst." Het zijn de woorden van een industrieel uit de Anatolische boom-town Kayseri. Woorden die nagenoeg iedereen die Nieuwsuur sprak tijdens een bezoek van vier dagen aan de stad herhaalde.

In het conservatieve Kayseri heeft Fethullah Gülen veel volgers. Zij bouwden er vijftien jaar lang in nauwe samenwerking met de regering-Erdogan aan het economische succes van de stad.

De oorlog die uitbrak tussen Gülen en Erdogan, zeker nadat Gülen volgens Erdogan de mislukte coup van vorig jaar zomer orkestreerde, heeft Kayseri totaal op zijn kop gezet. Zakenmagnaten met vermeende Gülenbanden werden gearresteerd, hun miljoenen-ondernemingen werden geconfisqueerd door de staat.

Aan de vooravond van het referendum waarbij president Erdogan de macht in het land naar zich toe wil te trekken, klinkt in Kayseri een ijzige stilte. De grootste van de 'Anatolische tijgers', industriesteden die het land economisch op sleeptouw namen, is in een kramp geschoten.

Zuiveringen

Vanaf de heuveltop buiten Kayseri is het goed te zien: het nieuwe industriegebied strekt zich uit tot aan de horizon. Honderden bedrijven die exporteren naar de hele wereld. "Iedereen weet dat veel industriëlen hier sympathie hebben voor Fethullah Gülen". vertelt journalist Weli, die Kayseri's zakenleven al jaren volgt.

Erdogan zette een operatie in gang die 'de financiers van Gülens terreur' de nek om moest draaien. Weli: "Bij honderden bedrijven zijn bewindvoerders aangesteld. Grote delen van families zitten gevangen, anderen zijn op vrije voeten maar wel aangeklaagd."

Journalist Weli over de onteigeningen in Kayseri

Verkoop

Terwijl de rechtszaken lopen, worden op dit moment plannen gemaakt om de bezittingen van de aangeklaagde bedrijven op te splitsen en te verkopen. "Alles is overgedragen aan de staat", zegt Weli. "Het nieuws van afgelopen week is dat de prijzen vastgesteld zijn en de verkopen gaan beginnen."

Volgens advocaat Atilla Kart, die een van de aangeklaagde families vertegenwoordigt, is dit niks minder dan diefstal. "Is dit nog een rechtsstaat", vraagt hij zich voor de deur van de rechtbank van Kayseri hardop af. "De eigendommen van tienduizenden mensen zijn geconfisqueerd, zonder enige vorm van juridisch onderzoek."

Kart is woest over de gang van zaken. Hij ziet er de voorbode in van de nieuwe grondwet die zondag voorligt aan de Turkse bevolking. "Daarin trekken ze alle autoriteit - de uitvoerende macht en de wetgevende macht - naar zich toe. Dit regime heet geen democratie meer."

Stilte

Weli en advocaat Kart zijn nagenoeg de enigen in Kayseri die praten. Hoeveel miljarden er ook mee gemoeid zijn, rond de Gülen-zaken hangt een ijzige stilte. Sommige betrokkenen - vakbondsleiders, eigenaren, toeleveranciers - willen wel praten, maar alles in het geheim en uiteraard zonder camera.

Meer dan waar ook in Turkije, is in Kayseri voelbaar hoezeer het land in de greep is van de zuiveringen. De rechtszaken zijn geen open, transparant processen. Wie er kritisch over is, komt onherroepelijk in de problemen. Ook de lokale leiders van Erdogans AKP willen geen interview geven.

Tijdens een interview met de leider van oppositiepartij CHP in de stad, komt een politieagent in burger naast ons staan om het hele gesprek te filmen. Het gevolg is dat van de openheid en verontwaardiging van twee dagen eerder, toen we de CHP-leider spraken in zijn kantoor, niets meer over is.

Politieman filmt het interview

Investeringen

"De gevolgen van de onteigeningen en het repressieve optreden in Kayseri zijn niet te onderschatten", zegt econoom Atilla Yesilada, terug in Istanbul. "Van de bravoure en investeringsdrang van de afgelopen jaren is niets meer over. Simpelweg omdat je niet weet of de vruchten van je arbeid worden afgenomen."

Anders dan de overheid en bewindvoerders willen doen geloven, is het zakenleven in Kayseri volgens Yesilada nagenoeg tot stilstand gekomen. "Niemand wil geld lenen of goederen leveren aan bedrijven die verdacht zijn van Gülen-banden. En in een land dat houdt van geruchten, gaat dat om heel veel bedrijven."

Yesilada vindt ook dat de invloed van Gülen te groot is geworden in Turkije. Maar als dat niet via een eerlijke rechtsgang wordt hersteld, is dat desastreus, zegt de econoom.

"Investeringen vanuit het buitenland zijn drastisch teruggelopen. Ambassades en investeerders vragen mij: worden eigendommen nog gerespecteerd in Turkije? En heel eerlijk moet ik ze zeggen van niet."

Kayseri: boom-town in de greep van de angst

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl