Er komt een nieuwe poging om een imamopleiding in Nederland van de grond te krijgen. Op de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam was vanmiddag een overleg tussen moslimorganisaties en de universiteit om de contouren van zo'n opleiding te bespreken.
"We gaan niet zoals voorheen een nieuwe hbo-opleiding uit de grond stampen. We gaan onderwijs geven in moskeeën aan zittende imams", zegt Wim Janse, hoogleraar aan de VU. "We hopen dat de relaties dan zo goed worden dat we uiteindelijk een Nederlandse imamopleiding kunnen gaan starten."
Eerdere pogingen om zo'n opleiding te starten, zijn gestrand. Waarom gaat het nu wel lukken? "Destijds is die opleiding van bovenaf opgelegd. Nu beginnen we in de moskeeën zelf. We leveren het onderwijs dat door imams wordt gevraagd."
Kans gemist
Terug naar tien jaar geleden, toen men ook probeerde te komen tot een Nederlandse imamopleiding. De ministers Rita Verdonk van Integratie en Maria van der Hoeven van Onderwijs sloten toen een convenant met vijf moslimkoepels en Hogeschool Inholland.
"Theo van Gogh was vermoord, en het was ons onduidelijk in hoeverre de preken in de moskeeën in strijd waren met de Nederlandse normen en waarden. Dus vonden wij het als overheid van belang om een imamopleiding te faciliteren", zegt Verdonk daar nu over.
Maar van de plannen is weinig terechtgekomen. Verdonk vindt het jammer. "Ik denk dat de oorzaak ligt bij de moslimgemeenschap zelf. Er zijn heel veel islamitische jongeren die liever iets anders gaan studeren dan voor imam. Maar nu hebben ze wel hun kans gemist."
Bij InHolland studeren dit jaar de laatste studenten van de imamopleiding af. Rasit Bal was voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid en docent aan de imamopleiding. Hij is teleurgesteld. "We hebben 42 studenten afgeleverd, waarvan er 5 à 6 daadwerkelijk imam zijn geworden."
Het mislukken heeft volgens hem te maken met de "ongeduldige" politiek. "We moesten heel snel imams afleveren die criminele jongeren zouden kunnen aanpakken. Dat is niet gelukt. Ook omdat de uitval onder studenten heel erg groot bleek."
Inholland stopte drie jaar geleden met de opleiding. Volgens het bestuur werden de kosten van de studie te hoog. Bal: "Maar ik denk dat maatschappelijke polarisatie ook een factor is geweest. Dat het niet goed was voor de populariteit van de school als er iets werd gedaan op het gebied van islam."
Dit hele plan was gedoemd te mislukken, omdat de politici het van bovenaf hebben opgelegd.
Naast de hbo-opleiding waren er ook twee universitaire opleidingen: aan de VU in Amsterdam en aan de Universiteit Leiden. Ook Leiden is er inmiddels mee gestopt; er was te weinig belangstelling voor de opleiding.
"Dit hele plan was gedoemd te mislukken, omdat de politici het van bovenaf hebben opgelegd", zegt Sjoerd van Koningsveld, emeritus hoogleraar islamologie. "Zo werkt het niet, men vertrouwt vooral de imams die in het eigen herkomstland zijn opgeleid." Hij verwacht dan ook weinig van een nieuwe opleiding.
De initiatieven voor zo'n opleiding moeten volgens Van Koningsveld van binnenuit komen. "Ik denk dat het creëren van zo'n opleiding eigenlijk het sluitstuk is van de volledige vestiging van deze gemeenschappen in hun nieuwe land. Daarmee rond je het hele proces af."
