De politieke situatie in Turkije houdt ook de gemoederen in politiek Den Haag flink bezig. En dat leidt soms tot spanningen tussen politieke partijen en hun Turks-Nederlandse leden.
De Turkse president Erdogan ziet de Gülen-beweging als aanstichter van de coup. Hij heeft in de weken daarna tachtigduizend vermeende Gülenisten ontslagen, geschorst of opgesloten.
Mensenrechtenorganisatie Amnesty International rapporteerde over martelingen in gevangenissen. De Europese Unie veroordeelt dit, maar veel Turken juichen de zuiveringen toe. Ook in Nederland.
Slechts een kwart van de Turks-Nederlandse politici veroordeelt de zuiveringen openlijk. Het zijn met name SP-politici van Koerdische afkomst die zich uitspreken. Dat blijkt uit een rondvraag van Nieuwsuur onder tientallen Turks-Nederlandse volksvertegenwoordigers.
Het merendeel van de politici - bijna twee derde - wil zich niet uitspreken over de zuiveringen. Veel politici vinden het lastig om iets over de nasleep van de mislukte coup te zeggen. "Het is te complex. De berichtgeving is te gepolariseerd", reageert een Statenlid van GroenLinks.
Tachtigduizend lijkt heel veel, maar in een land van tachtig miljoen is het heel weinig.
Er zijn enkele politici die de zuiveringen niet veroordelen of er begrip voor hebben. Deze politici zijn lid van de PvdA, de partij met de meeste Turkse-Nederlanders.
Statenlid Bayram Erbisim uit Middelburg begrijpt dat de Turkse regering tijdens deze noodtoestand in de nasleep van de mislukte coup tachtigduizend mensen heeft geschorst, ontslagen of opgepakt. Hij wil niet spreken van een zuivering. "Het is een noodtoestand waarbij ze mensen proberen te vinden die de coup hebben gepleegd."
Erbisim vindt dat de arrestaties in perspectief moeten worden gezien. "Tachtigduizend lijkt heel veel, maar in een land van tachtig miljoen is het heel weinig. Turkije is niet te vergelijken met Nederland, het is een groot complex land met veel spanningen."
Zijn standpunt staat haaks op dat van zijn partij de PvdA, die de zuivering in Turkije "zeker afkeurt". Net als alle andere partijen in Nederland.
Erbisim vindt dat geen probleem. "Mijn partij heeft daar een standpunt in, en ik heb daar ook een standpunt in", zegt het Statenlid dat ook op de de AK-partij van president Erdogan zou stemmen als hij in Turkije zou wonen.
"Binnen de PvdA zul je ook mensen hebben die wat rechtser zijn, die wat linkser zijn, die wat meer in het midden zijn, die christelijk zijn, of islamitisch, het is een mengelmoes van alles bij elkaar."
Statenlid Metin Çelik, oud-Kamerlid voor de PvdA en nu Statenlid voor die partij in Zuid-Holland, is wel bereid om over de zuiveringen te praten, maar hij vindt het lastig om zijn standpunt te bepalen.
"Ik ben een Turkse Nederlander. Ik kijk ook naar het nieuws in Turkije, ik zie andere beelden, ik zie ander bewijsmateriaal. Ik kan tweetalig het nieuws volgen en op basis van die gegevens vind ik het zorgelijk dat zoveel mensen zijn ontslagen, maar ik wacht af wat dat uiteindelijk brengt."
Je hoeft niet elke komma van een partij over te nemen, maart dit gaat wel over mensenrechten.
Turkijedeskundige Erik-Jan Zürcher legt uit dat veel Turks-Nederlandse politici in een spagaat zitten. "Ze weten zich geen raad met hun positie als Nederlands politicus en vertegenwoordiger van een Turkse gemeenschap, waar heel andere opvattingen heersen."
Toch vindt Zürcher het vreemd dat er bij linkse partijen politici zitten die een ander standpunt innemen dan dat van hun partij. "Je hoeft niet elke komma van een partij over te nemen, maar dit gaat wel over mensenrechten."
Hij denkt dat de grote partijen, waaronder de PvdA, zich onvoldoende hebben gerealiseerd dat Turks-Nederlandse kandidaten vaak een achterban hebben met hele andere opvattingen dan de partij.
Grondbeginsel
De PvdA laat vandaag weten: "Opkomen voor de rechtsstaat en bescherming van mensenrechten is een grondbeginsel van de PvdA. We veroordelen de coup, ontoelaatbare ontslagen en vrijheidsberovingen zonder eerlijk proces. We hebben contact gehad met Metin Çelik en Bayram Erbisim, en ze staan daar vierkant achter."
