De concurrentie in de wetenschap is moordend. Vanuit de gedachte dat competitie de meest excellente onderzoekers beloont, wordt er een groot gedeelte van het onderzoeksgeld via competities verdeeld. Maar dit systeem schiet door, vinden wetenschappers.
Ze zijn steeds meer tijd kwijt aan het doen van onderzoeksvoorstellen in plaats van aan het doen van onderzoek. De meeste voorstellen die worden ingediend bij de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) worden niet gehonoreerd. Slechts een à twee van de tien voorstellen krijgt geld.
Concurreren
Inmiddels moeten wetenschappers om driekwart van het geld wat ze voor onderzoek nodig hebben, concurreren. Tot wel een derde van hun tijd gaat zitten in het binnenhalen van geld, bleek eerder uit een enquête van de Volkskrant.
Hoogleraar Remco Tuinier van de Technische Universiteit Eindhoven schat in Nieuwsuur dat de tijd die het Nederlandse wetenschappers kost om onderzoeksvoorstellen te schrijven, gelijk staat aan zo’n 100 miljoen euro. Als daar nog de kosten van de NWO zelf bij worden opgeteld, zou alleen het verdelen van het onderzoeksgeld zo'n 150 miljoen euro kosten.
De NWO, de organisatie die in Nederland verantwoordelijk is voor de projectfinanciering van wetenschappelijk onderzoek, zegt dat de druk inderdaad hoger is geworden, maar kan zich niet vinden in alle kritiek. "Het schrijven van een onderzoeksvoorstel is ook nuttig en inhoudelijk, wetenschappelijk werk", zegt NWO-voorzitter Jos Engelen.
"Het enige probleem is dat het te veel is geworden", zegt Marten Scheffer, hoogleraar aan de Wageningen Universiteit. "Het is disproportioneel veel tijd."
Kan het ook anders?
Veel wetenschappers vinden dat het ook anders kan. Er wordt bijvoorbeeld gediscussieerd op digitaal platform de Omslag over alternatieven. Een van de ideeën is van hoogleraar Scheffer. Hij wil dat wetenschappers onderling het geld gaan verdelen.
Het onderzoeksgeld moet dan naar personen en niet naar projecten, zoals nu vaak gebeurt. "Dat scheelt al een hoop, want dan hoeft niemand meer die onderzoeksvoorstellen te schrijven", zegt Scheffer.
