Chaos in de Belgische gevangenissen. Gevangenen komen in opstand en cipiers hebben het werk al twee weken neergelegd. De Belgische regering heeft nu het leger ingezet om de orde te bewaken.
Nieuwsuur spreekt met de Belgische advocaat Kris Luyckx. Volgens hem zijn de gevangenissen in België niet aangepast aan de hedendaagse normen.
Meer inspraak
In de gevangenis van Merksplas, vlak bij Turnhout, kwamen zaterdagavond 200 gevangenen in opstand. Na de avondwandeling weigerden ze hun cel in te gaan en hielden een deel van de gebouwen bezet. Ook richtten de gevangenen vernielingen aan, gooiden ze stenen naar cipiers en stichtten ze brand.
De gevangenen eisten meer inspraak in het gevangenisbeleid. Ze vinden dat de directie niet naar hen luistert. "Het is gewoon schandalig hier binnen", schreeuwde een gevangene in Merksplas vanuit zijn cel. "We zitten hier zonder wastafel en toilet. Dat is onmenselijk."
Het grootste deel van de Belgische gevangenissen is gebouwd aan het begin van de negentiende eeuw. De gebouwen zijn verouderd en vaak overbevolkt. Ook de gevangenis in Merksplas dateert van de negentiende eeuw.
Het is gebouwd als landloperskolonie en later tot gevangenis omgebouwd voor gedetineerden met straffen tot 10 jaar. Ze zitten vaak met vier personen in een cel zonder stromend water en kunnen niet elke dag onder de douche.
Leefomstandigheden verslechterd
"Gevangenissen in België zijn niet aangepast aan hedendaagse normen en enorm overbevolkt. Daardoor zitten er veel te veel mensen op een cel", zegt advocaat Kris Luyckx. "Mensen hebben het gevoel dat hen onrecht wordt aangedaan. Ze raken verbitterd."
Veel van de gedetineerden zijn nog in afwachting van een proces en nog niet schuldig bevonden. Daar schuilt volgens de advocaat ook het probleem in. "Meer dan 40 procent zit in voorarrest. Zij zijn nog in afwachting van een proces. Daardoor is er geen plaats in de gevangenissen."
De staking van cipiers heeft de problemen nog groter gemaakt. De leefomstandigheden van gedetineerden in de gevangenissen zijn erg achteruit gegaan. Zo komen de dagelijkse wandeling, het douchen en de bezoekersregelingen van gevangenen in het gedrang door de kleine bezetting.
"Er zijn plekken waar mensen al een maand geen schoon beddengoed hebben gehad, waar mensen 24 uur per dag in hun cel zitten, niet of nauwelijks kunnen luchten", zegt Luyckx. "Bovendien krijg ik totaal geen contact met mijn cliënten, ik kan ze niet bellen."
Akkoord afgewezen
De cipiers willen met de stakingen betere werkomstandigheden afdwingen. Ze vinden dat ze niet genoeg verdienen, met een te klein aantal zijn en moeten werken in slechte omstandigheden. Ook willen dat er niet op het personeel wordt bezuinigd.
De stakingen zijn nu al twee weken aan de gang. Voorlopig lijken de acties door te gaan, omdat een akkoord dat de Belgische minister van Justitie vrijdag met de vakbonden bereikte, door de stakers is afgewezen.
Extra taak
Vanaf vandaag heeft de regering daarom 180 militairen ingezet in gevangenissen waar de cipiers staken. De militairen moeten "humanitaire ondersteuning" bieden bij bijvoorbeeld de maaltijdbediening, het douchen en het ontvangen van bezoek.
De Belgische minister van Defensie is niet blij met de extra taak voor militairen. Hij vindt dat het leger al zwaar onder druk staat door operaties in het buitenland, waar zo'n 400 militairen actief zijn, en de inzet van zo'n 1800 militairen op straat vanwege de terreurdreiging.