"De FNV is nooit af, er is altijd wat te doen. Maar de club staat." Die woorden sprak Ton Heerts toen hij in januari zijn vertrek als voorzitter van de vakbond aankondigde. Volgens Heerts is het tijd om op te stappen, omdat hij heeft afgerond waarvoor hij gekomen is.
In welke staat laat Heerts de vakbond achter? En wat voor type is de man die wordt gezien als een van de machtigste polderaars? Nieuwsuur spreekt over Heerts met de hoofdrolspelers van de polder.
Als Heerts in 2012 aantreedt als voorzitter dreigt de grootste vakbond van Nederland door verdeeldheid ten onder te gaan. Vakbond FNV, die opkomt voor de belangen van werkend Nederland, wordt in Den Haag niet meer serieus genomen.
Volgens minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken was het voor Heerts een grote uitdaging om het tij te keren. "Er dreigde een afsplitsing, een richtingenstrijd, waardoor de FNV minder effectief dreigde te worden. Maar het is hem gelukt om de vakbond bijeen te houden en toch een stempel te zetten op economisch beleid."
Ook de natuurlijke tegenstander van Heerts, Michael van Straalen, die als voorzitter van MKB-Nederland opkomt voor de belangen van ondernemers, spreekt zijn bewondering uit. "Ton is aangesteld in een heel moeilijke periode. Het is hem gelukt om in deze moeilijke fase een onverdeelde vakbond te creëren."
Kort lontje
Naast de rust terug brengen bij de FNV, heeft Heerts in die periode nog een ander doel: hij wil weer meedoen in de polder. Hij wil voorkomen dat het kabinet - met de VVD in de regering - de rechten van de werknemers vermindert. Dit doet Heerts door te laten zien dat hij een keiharde onderhandelaar is.
Daar heeft ook Van Straalen ervaring mee. "Ton kan exploderen in een gesprek. Dat korte lontje is dan in de onderhandelingen ook heel erg zichtbaar. Dan gaat de laptop dicht en geeft hij er een klap op: 'nou is het genoeg!' Dan moet je daarna weer tot elkaar komen.”
Volgens Asscher valt er met Heerts niet te onderhandelen als FC Twente (de voetbalclub waar hij groot fan van is, en ook een bestuursfunctie heeft) verliest. "Als FC Twente een wedstrijd had verloren, dan voelden we dat allemaal aan de onderhandelingstafel. Dan was het een verloren onderhandelingsronde."
Meer energieke leider
Behalve lof, klinkt er ook kritiek. Ferdinand Grapperhaus, hoogleraar Arbeidsrecht aan de Universiteit van Maastricht, vindt dat Heerts als FNV-voorzitter te weinig heeft vernieuwd. Hij is teleurgesteld over wat er de afgelopen jaren is bereikt. "Ik had na die flitsende start meer verwacht. Er is minder uitgekomen dan in de eerste 1,5 jaar."
De vakbond heeft volgens Grapperhaus te weinig gedaan om jongeren aan zich te binden. "Dat is een gemiste kans. Net als dat de FNV er niet in is geslaagd om zzp'ers erbij te betrekken." Ook de belofte om 'flex' en 'vast' dichter bij elkaar te brengen, heeft Heerts volgens de hoogleraar niet ingelost.
Voormalig FNV'er Ron Meyer, nu partijvoorzitter van de SP, vindt dat het tijd is voor een andere, meer activistische leider. "Heerts is een goede crisismanager geweest, maar we zijn nu in een andere tijd beland. Er is energie nodig, een leider die voorop staat en strijdt en wat minder de middenkoers vaart."
Sociaal akkoord
Ondanks dat het ledenaantal van de FNV nog elke dag terugloopt, heeft Heerts de vakbond wel weer op de kaart gezet. Onder meer met het afsluiten van het sociaal akkoord in 2013. Heerts drukt zijn stempel op het akkoord en weet te voorkomen dat werknemers hun sociale zekerheden zien verdwijnen.
Ook moet het sociaal akkoord ervoor zorgen dat meer mensen een vast contract krijgen, in plaats van keer op keer tijdelijke contracten. Deze afspraken zijn vertaald in de Wet Werk en Zekerheid. Ondertussen klinkt er van alle kanten kritiek: de wet zou juist een averechts effect hebben.
Vlak voordat Heerts opstapt, maakt hij nog mee dat een lang gekoesterde wens waarheid wordt: het minimumjeugdloon wordt deels verhoogd. Op 19 mei neemt Heerts officieel afscheid van de FNV. Wat hij na zijn voorzitterschap gaat doen, is nog onduidelijk.
