Wasjes draaien, de afwas doen of de wc schoonmaken bij ouderen die hulp nodig hebben. Het zijn taken die horen bij de thuiszorg. Maar door bezuinigingen wordt dit werk steeds vaker gedaan door wijkverpleegkundigen.
"Uit onderzoek blijkt dat wijkverpleegkundigen steeds vaker taken doen die ze eigenlijk niet mogen doen. Dat is vooral zo sinds vorig jaar veel zorgtaken zijn overgeheveld naar gemeenten", zegt Tineke Abma, hoogleraar participatie en diversiteit.
Met de overdracht van thuiszorg van het Rijk naar gemeenten is er flink bezuinigd. "Dat betekent dat er minder mensen zijn om het werk te doen. Wijkverpleegkundigen laten dat werk niet liggen. Dat is de aard van hun werk: zorgen", vertelt Abma.
Sigrid Wulfsen is bijna tien jaar wijkverpleegkundige in Nieuw-Vennep. "Als je naar de praktijk kijkt, doen wij zoveel meer dan alleen verpleegkundige taken. Vaatwasser uitruimen, een wasje draaien, het vuilnis aan de weg zetten. Dat laat je niet liggen."
Na de bezuinigingen op de thuishulp was volgens hoogleraar Abma de verwachting van de overheid dat die taken opgepakt zouden worden door mantelzorgers. "In theorie is dat mooi, maar in de praktijk zien we dat mensen die netwerken niet hebben."
Ook hebben beleidsmakers zich volgens Abma niet gerealiseerd dat er al vier miljoen mantelzorgers zijn. "Er wordt al heel veel gezorgd door familie. Door te bezuinigingen op professionele hulp, komt er nog meer terecht bij mantelzorgers."
Als er een afwas van een paar dagen staat, dan loop je niet weg.
En dan komt het voor dat bij sommige ouderen die taken blijven liggen. "Je kunt zeggen dat doe ik niet. Maar als er een afwas van een paar dagen staat, dan loop je niet weg. Je doet het, je eigen ouders zou je ook niet zo achterlaten", vertelt Wulfsen.
Het probleem is dat de extra huishoudelijke taken vaak ten koste gaan van verpleegkundige taken. "Mensen die onze specifieke verpleegkundige vaardigheden nodig hebben, kunnen we daardoor niet helpen."
Hoogleraar Abma bevestigt dat. "Het is mooi dat wijkverpleegkundigen kijken naar de gehele zorgsituatie bij een cliënt. Maar dat betekent tegelijkertijd dat ze die tijd niet kunnen besteden aan iemand anders."
Geld over
De belangenvereniging van werkgevers Actiz benadrukt dat wijkverpleegkundigen onmisbaar zijn voor ouderen. Het wijst erop dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor huishoudelijke hulp voor mensen die het niet zelf kunnen betalen of geen sociaal netwerk hebben.
"Wij snappen niet dat gemeenten het daarvoor beschikbare budget op de plank laten liggen", reageert Actiz. Uit een rapport van het blad Binnenlands Bestuur blijkt dat gemeenten onverwacht veel geld overhouden op het zorgbudget, vooral op de uitvoering Wet maatschappelijk ondersteuning (Wmo).
Actiz vindt dat staatssecretaris Martin van Rijn de gemeenten daarop moet aanspreken, zodat ouderen de hulp krijgen die ze nodig hebben en niet onnodig naar een verpleeghuis hoeven.