Minister Jeroen Dijsselbloem wilde dat de prognose voor het aantal asielzoekers verlaagd werd, terwijl daar op het ministerie van Veiligheid en Justitie grote vraagtekens bij werden gezet. Zo blijkt uit een interne e-mailcorrespondentie van ambtenaren van het Ministerie van Veiligheid en Justitie die in handen is van Nieuwsuur. Een reconstructie.
Advies ambtenaren
Een groep ambtenaren berekent in september vorig jaar in de zogenoemde Meerjaren Productie Prognose (MPP) dat het aantal asielzoekers in 2016 rond de 92.000 zal uitkomen. Binnen het ministerie van Veiligheid en Justitie is er tevredenheid over de nieuwe manier waarop dat is gebeurd, zo blijkt uit een interne presentatie: "niet meer voor de vuist weg prognotiseren maar onderbouwen", als basis voor de begroting.
Maar minister Dijsselbloem van Financiën kiest zijn eigen onderbouwing en wil slechts geld reserveren voor 58.000 asielzoekers. Internationale afspraken moeten immers zorgen voor een lagere instroom.
Staatssecretaris Klaas Dijkhoff krijgt van zijn ambtenaren het advies om vast te houden aan de voorspelling van 92.000. Zo krijgt hij half oktober een email met de kop "instroom aantallen asiel; geen politieke overeenstemming". Daarin: "minister Dijsselbloem geeft aan dat hij voor 2015 en 2016 wil uitgaan van een instroomcijfer van 58.000 (...) Ik begrijp dat jullie elkaar niet gesproken hebben. Mijn advies is: wil je (niet in de ministerraad, maar ervoor of en marge) contact opnemen met minister Dijsselbloem?"
Wat Dijkhoff al dan niet met Dijsselbloem bespreekt, blijft onduidelijk. Feit is dat ook de ministerraad kiest voor de lagere prognose. In een andere interne mail staat dat de 58.000 ook is afgesproken in een coalitieoverleg.
Opvallend is dat er in de praktijk wel rekening wordt gehouden met een instroom van 92.000, maar dat er dus geen geld voor wordt vrijgemaakt. "Het is van belang dat de uitvoeringsorganisaties zich voorbereiden op een hogere instroom dan 58.000.” Dus bijvoorbeeld het COA en de IND moeten in hun voorbereiding wel rekening houden met het hogere aantal.
Ambtenaren adviseren om wel aan de Tweede Kamer te melden dat er een berekening van 90.000 à 95.000 is, maar het kabinet kiest ervoor om dit getal te verzwijgen.
Ondertussen bereiden ambtenaren teksten voor staatssecretaris Dijkhoff voor. Onderling mailen ze: "Dit is de laatste versie. Onze scenario-zin is er weer uit (...) Ik heb de staatssecretaris gewezen op risico’s. Hij accepteert de uitkomst. Dus tekst blijft nu zoals het is." Een dag later: "We hebben nog enkele pogingen gedaan om een zin over scenario's aan de brief toe te voegen, dit is niet gelukt. De kwetsbaarheden zijn nogmaals gedeeld."
Ambtenaren zijn bang dat de hoge prognose uitlekt en vragen zich af of de Kamer er uit zichzelf naar zal vragen. Een vraag in een van de mails: "Hoe voorkom je dat de staatssecretaris moet toezeggen dat hij de MPP aan de TK stuurt? Moeten we daar niet op anticiperen?"
Er wordt een instructie-spreektekst voor Dijkhoff opgesteld:
- Ministerie van Veiligheid en Justitie
- Ministerie van Veiligheid en Justitie
Reactie op uitzending Nieuwsuur
Als de prognoses begin januari inderdaad uitlekken via Nieuwsuur, is er nog discussie over de woordvoeringslijn. Staatssecretaris Dijkhoff reageert in eerste instantie dat de prognose "een van de vele is". Intern wordt die avond afgesproken richting media niet naar de MPP te verwijzen, aangezien de staatssecretaris dat ook niet gedaan heeft, maar daar later de Kamer over te informeren.
"Risico is dat media gaan vragen naar die hogere ramingen. Kunnen we dan desgevraagd zeggen dat dit 78.000 en 98.000 is? Want dan is de vervolgvraag natuurlijk waarom we nu uitgaan van 58.000. Dan zouden we kunnen zeggen dat we de uitwerking en effecten van de genomen maatregelen in nationaal en internationaal verband, hebben meegenomen."
