De komende tien jaar verdwijnen er tweehonderd tot vierhonderd middelgrote supermarkten. Volgens retaildeskundigen komt dit doordat honderdduizenden Nederlanders via internet hun boodschappen gaan doen.
"Op dit moment is het online marktaandeel van de supermarkten ongeveer 1 procent van alle boodschappen, maar het groeit wel heel snel", zegt Laurens Sloot, hoogleraar retail-marketing.
"Het gaat om zo'n 20 tot 30 procent groei per jaar, dus dat aandeel zou over tien jaar wel eens 7 procent kunnen zijn." Omgezet in euro’s gaat het om een groei van 400 miljoen euro nu, naar meer dan 3,4 miljard in 2025.
'Geen winkels'
De grote supermarktketens in Nederland investeren fors in online. Nieuwkomer Picnic probeert een deel van die markt te veroveren. Het is een puur online versie van een supermarkt, zonder vestigingen.
"We hebben geen winkels. Onze voorraden zijn niet verspreid over 600 plekken. Dat betekent minder verspilling", zegt Michiel Muller, mede-oprichter van Picnic. "De distributielijnen zijn kort, dus we werken veel efficiënter. Dat voordeel geven we terug aan de consument in de vorm van gratis bezorging."
Picnic bezorgt nu alleen in en rond Amersfoort, maar gaat binnenkort uitbreiden naar Utrecht, Apeldoorn en Almere. Er zijn ook buitenlandse webwinkels, zoals Amazon Fresh, die interesse hebben in de Nederlandse markt. Toch maakt Albert Heijn zich geen grote zorgen.
"We kijken natuurlijk altijd wat er in de markt gebeurt, dat houdt ons scherp. Maar de belangrijkste reden dat we inzetten op online is omdat wij zien dat de klant steeds meer op internet boodschappen gaat doen", zegt Selma Postma, manager van AH.nl.
Straks hebben we dertig tot vijftig bestelbusjes in iedere woonstraat. Er zullen files ontstaan.
Het is natuurlijk gemakkelijk als dagelijkse boodschappen als groente, melk en wc-papier thuis worden afgeleverd, maar er zit ook een keerzijde aan. Als supermarkten de bezorging niet efficiënter gaan organiseren, leidt online boodschappen doen tot onnodige verkeersdrukte en milieuvervuiling.
"De pakketbezorgers komen nu al twaalf tot vijftien keer per dag in iedere straat. Omdat ieder levensmiddelenbedrijf besluit hetzelfde te doen, krijgen we straks dertig tot vijftig bestelbusjes in iedere straat", zegt Walther Ploos van Amstel, lector stadslogistiek.
Supermarkten moeten volgens hem met elkaar gaan samenwerken. "Ze moeten bij de bezorging van de boodschappen gebruikmaken van hetzelfde voertuig. Ook moeten ze kleinere, elektrische voertuigen gaan gebruiken die beter bij de maat van de straat passen."
Picnic bezorgt de boodschappen al in elektrische voertuigen, Albert Heijn zegt in de toekomst daar volledig naar te willen overstappen. Maar het bedrijf voelt niks voor samenwerking bij de bezorging.
"Klanten geven juist aan de flexibiliteit van de bezorging heel belangrijk te vinden", zegt Postma. "Bovendien zijn onze bezorgauto's nu al voor het grootste deel gevuld. Dus dat is al heel efficiënt."
Praatje maken
Volgens lector logistiek Ploos van Amstel zullen er de komende tien jaar zeker supermarkten uit het straatbeeld verdwijnen: het gaat om tweehonderd tot vierhonderd vestigingen. "Maar er verdwijnen geen banen, die verplaatsen zich naar de magazijnen waar de orders worden verzameld."
Albert Heijn zegt ondanks de online ontwikkelingen te blijven investeren in winkels. "We zien dat klanten graag in de winkels blijven komen, omdat ze het leuk vinden om boodschappen te doen en graag een praatje maken. Wij verwachten dan ook dat ons totale bestand van winkels blijft groeien."