Levenslang wordt geen levenslang meer. De regeringspartijen VVD en PvdA willen dat na 25 jaar cel wordt gekeken of herziening van levenslang mogelijk is.
Nu is het zo dat gevangenen alleen kunnen vrijkomen als ze gratie krijgen van de koning, maar dat gebeurt bijna nooit. Levenslang is daadwerkelijk levenslang. Nederland is binnen Europa daarmee een uitzondering.
Nieuwsuur spreekt met de advocaat van Mohammed B., Peter Plasman, en Jack Keijzer van de Federatie Nabestaanden van Geweldslachtoffers.
Inhumaan
Nederlandse rechters leggen steeds minder vaak levenslang op, na een uitspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens, dat in 2013 oordeelde dat levenslang 'zonder perspectief op vrijlating' inhumaan is. Eind vorig jaar verwees een rechter in Assen in een vonnis expliciet naar het gebrek aan hoop.
De regeringspartijen willen om die reden de levenslange straf nu aanpassen. Staatssecretaris Klaas Dijkhoff wil voorkomen dat "de straf een museumstuk wordt, dat nooit meer wordt gebruikt."
Het vonnis van levenslang is een momentopname.
In Nederland zitten op dit moment veertig mensen levenslang vast. Een daarvan is Mohammed B., de moordenaar van Theo van Gogh. Peter Plasman was zijn advocaat toen B. in 2004 levenslang kreeg.
Plasman vindt de toetsing na 25 jaar een onontkoombaar fenomeen. "Het Europese recht bepaalt dit, andere Europese landen doen het al. Je moet perspectief bieden."
De advocaat is voorstander van aanpassing van de straf. "Het vonnis van levenslang is een momentopname." Zo kreeg Mohammed B. onder meer levenslang omdat hij zei het zo nog een keer te doen. "Na 25 jaar kan zo'n persoon daar heel anders tegen aankijken. Misschien wel een ander antwoord geven. De reden voor levenslang is er dan niet meer."
Als je mensen van het leven berooft, dan heb je geen recht meer van spreken.
De VVD wil dat de toets na 25 jaar wordt gedaan door een commissie, waarin ook de nabestaanden een rol spelen. Er moet aan de hand van de jarenlange observatie worden gekeken of iemand is veranderd.
Jack Keijzer van de Federatie Nabestaanden van Geweldslachtoffers vindt dat er vooral ook gekeken moet worden naar de gevoelens bij de nabestaanden van slachtoffers. "Niet alleen de dader heeft levenslang, maar ook de nabestaanden hebben levenslang. En daar heeft niemand het over. Als je mensen van het leven weet te beroven, dan heb je geen recht meer van spreken", vindt hij.
Dijkhoff heeft zijn voorstel nog niet klaar, zegt zijn woordvoerder. "In de loop van de komende maanden wordt de Tweede Kamer geïnformeerd."