Het tekort aan leerkrachten begint op scholen voor problemen te zorgen. Vooral halverwege het schooljaar is het vinden van geschikte en bevoegde vervangers voor zieke of zwangere docenten soms onmogelijk. Uit nood staan hierdoor gepensioneerde docenten weer voor de klas.
Vooral voor de zogenoemde tekortvakken lukt het scholen moeilijk de vacatures in te vullen. Het gaat om docenten: Duits, Natuurkunde, Engels, Wiskunde en Nederlands.
Het aantal vacatures in het middelbaar onderwijs stijgt inmiddels fors. Uit cijfers van Meesterbaan, een grote vacaturesite voor het onderwijs, blijkt dat in de eerste twee maanden van 2016 het totale aantal vacatures in het basis- en voortgezet onderwijs met 50 procent is gestegen. In januari en februari ging het om ruim 1100 vacatures.
Ik krijg elke dag dertig nieuwe vacatures voor docent Nederlands in mijn mailbox.
"We hebben nog anderhalve maand tot het examen. Dat is geen vetpot. Niet voor jullie, maar ook niet voor mij", zegt Aad Verdoorn tegen zijn 6 vwo-klas van het Sint Laurenscollege in Rotterdam. Deze gepensioneerde docent Nederlands vervangt sinds vorige week een docent die met zwangerschapsverlof is. Een fulltime baan, terwijl hij bijna 67 is.
"De belangrijkste beweegreden is dat het leuk is om les te geven", zegt Verdoorn. En hij heeft keuze genoeg. Elke dag krijgt hij zo'n dertig nieuwe vacatures voor een docent Nederlands in zijn mailbox. "Leiden, Emmen, Den Bosch, Echt, Velp, Lelystad. Er is landelijk gezien veel vraag. Dat is voor mij leuk, maar eigenlijk echt ongelofelijk en betreurenswaardig."
Verdoorn is zeker niet de enige gepensioneerde docent die weer voor de klas staat. Uitzendbureau 65plus ziet dat de vraag naar senioren het laatste half jaar flink is gestegen. Zo is op het Hofstad Lyceum in Den Haag sinds kort de bijna 69-jarige docent Daniel van Aggelen aan de slag.
Het is een zeer welkome oplossing voor de rector. "Gepensioneerde docenten hebben veel ervaring. Ze nemen de nodige praktijkkennis mee", zegt Ruud Grundeken, rector van het Hofstad Lyceum. Maar een structurele oplossing is het niet.
Bevoegde docenten
Sander Dekker, staatssecretaris van Onderwijs, lanceerde onlangs een plan van aanpak om het aantal onbevoegden voor de klas terug te dringen. "Leerlingen in het voortgezet onderwijs verdienen het allerbeste onderwijs en daarvoor zijn goed opgeleide leraren cruciaal", aldus Dekker.
In het middelbaar onderwijs wordt zo'n 16 procent van de lessen door een onbevoegde docent gegeven. Dekker wil dat álle lessen door bevoegde leraren of leraren in opleiding worden gegeven. Vanwege het groeiende lerarentekort is dat een onhaalbaar plan, zegt rector Grundeken.
"Je kunt het willen, en wij willen het ook, maar de mensen moeten er wel zijn. Met het huidige beleid zie ik het nog niet gebeuren." Volgens Grundeken hebben schoolleiders soms geen andere keuze dan een onbevoegde docent voor de klas te zetten, omdat er geen bevoegde docent te vinden is.
Leerlingen in het voortgezet onderwijs verdienen het allerbeste onderwijs en daarvoor zijn goed opgeleide leraren cruciaal.
Om het lerarentekort echt op te lossen, zullen er meer nieuwe docenten opgeleid moeten worden. Maar de animo voor het vak van docent is laag. "Lesgeven is een zwaar beroep. Het is heel hard werken, zo'n 50 tot 60 uur in de week. Dat betekent dat voor veel docenten na 40 jaar de pijp leeg is", zegt docent Verdoorn.
Hij heeft in zijn loopbaan regelmatig jonge docenten door de hoge werklast zien afhaken. Verdoorn vindt dat gepensioneerde docenten ingezet moeten worden om jongere collega’s te coachen.
Als het aan Verdoorn ligt blijft hij nog jaren actief in het onderwijs. "Er zijn een paar voorwaarden. Mijn vrouw moet het goed vinden en de scholen moeten mij nog willen hebben. En leerlingen moeten mij natuurlijk als een acceptabele docent ervaren."
Dat zit bij zijn 6 vwo-klassen wel goed. Ze zijn vooral blij dat hun nieuwe docent zijn vrije tijd opoffert om hen klaar te stomen voor het examen Nederlands. "Ik ga jullie zodanig voorbereiden dat jullie je geen zorgen hoeven te maken. Daar kan je op rekenen", stelt Verdoorn zijn klas gerust.