Het aantal vluchtelingen uit Syrië en Irak dat in Nederland een bedrijf begint, is vorig jaar flink gegroeid. En met de grote instroom van vluchtelingen is het waarschijnlijk dat er veel meer van deze ondernemers bij zullen komen.
Maar het opzetten van een succesvol bedrijf is voor een vluchteling niet eenvoudig. Een nieuw intensief begeleidingstraject moet de slagingskans vergroten.
Coaching
Hoogleraar ondernemerschapsontwikkeling Josette Dijkhuizen heeft een pilot opgezet voor vluchtelingen die een onderneming willen starten. Na een selectieprocedure zullen acht aspirant-ondernemers een half jaar lang intensief worden begeleid bij bedrijfsbezoeken, persoonlijke coaching en het schrijven van een businessplan. Dijkhuizen werkte eerder aan projecten die vrouwen in vluchtelingenkampen in Libanon helpen een bedrijf op te zetten.
Het idee is dat we geen doelgroepenbeleid willen. Maar deze groep heeft juist specifieke behoeften en problemen dus moet je specifieke hulp aanbieden.
Er zijn meer initiatieven die vluchtelingen met ondernemersbloed helpen. Stichting VluchtelingenWerk presenteerde gisteren de resultaten van een landelijk project, Startbaan, waarin vluchtelingen aan een stage, baan, opleiding, of een eigen bedrijf werden geholpen.
In drie jaar tijd werden 798 vluchtelingen aan een plek geholpen. Daarvan begonnen 22 een eigen bedrijf. Ook lokaal zijn er begeleidingstrajecten; de gemeente Amsterdam bijvoorbeeld zet een pilot op die mensen met een verblijfsvergunning snel aan werk of een stage helpt of ze begeleidt bij het opzetten van een eigen bedrijf.
Gemiste kans
Toch is de hulp aan deze groep vluchtelingen-ondernemers de afgelopen jaren minder geworden, zegt Navid Otaredian. Hij hielp vanaf 1999 tientallen vluchtelingen met een businessplan. Via zakelijke netwerken en via een spreekuur bij de Kamer van Koophandel kwamen ze bij hem terecht. Momenteel biedt de Kamer van Koophandel geen specifieke hulp voor allochtone ondernemers.
Een gemiste kans, vindt Otaredian: "Het idee is dat we geen doelgroepenbeleid willen. Maar deze groep heeft juist specifieke behoeften en problemen dus moet je specifieke hulp aanbieden."
Dramatische gevolgen
Zonder kennis van de Nederlandse regels en bedrijfscultuur is het moeilijk om een bedrijf succesvol te maken en houden, merkte Oguzhan Rahimi uit Afghanistan. Hij kwam met zijn familie in 1998 naar Nederland. De familie zette drie bedrijven op: car-cleaning, tapijtreiniging en een uitzendbureau.
Ik herinner me niet dat welke instantie dan ook ons hulp heeft aangeboden.
Jaren leek het goed te gaan. Maar door gebrekkige administratie, ruzie met de belastingdienst en de IND en daardoor klanten die wegliepen, gingen de bedrijven in 2006 failliet. De familie wilde alles in eigen hand houden. De taal was een groot obstakel.
Rahimi: "We hadden een tapijtreinigingsspecialist uit Turkije hierheen gehaald. We hebben drie jaar geprobeerd bij de IND om een werkvergunning aan te vragen. Maar hebben in de aanvraag in plaats van ‘knopen’ ‘koken’ gezet. En toen was een van de vereisten een MBO2-kookdiploma, terwijl dat natuurlijk helemaal niet nodig was."
Het faillissement had dramatische gevolgen. De ouders gingen uitelkaar en de kinderen vertrokken naar het buitenland.
Weinig kennis
De gemeente waar een vergunninghouder woont, moet het businessplan beoordelen en de ondernemer tijd gunnen om met behoudt van uitkering te starten. Dat gaat niet altijd goed zegt Otaredian. "Gemeenten zijn faciliterend en over het algemeen welwillend. Het probleem is vaak dat de gemeenteambtenaar weinig kennis heeft van ondernemerschap."
Ook Rahimi kreeg weinig hulp van de gemeente. "Ik herinner me niet dat welke instantie dan ook ons hulp heeft aangeboden."
Dromen
Het ministerie van Sociale Zaken formeerde een taskforce die vlotte integratie en arbeidsparticipatie onder vluchtelingen moet bevorderen. Die taskforce is geïnteresseerd in het initiatief van Dijkhuizen en kijkt of ze het initiatief gaat ondersteunen.
Dijkhuizen: "Ik hoop aan de hand van deze pilot dat we aan kunnen tonen dat we deze mensen de kans moeten geven. En dat de volgende groep mensen die hier komt de kans krijgt om hun dromen te gaan verwezenlijken met een eigen bedrijf."