De VVD heeft grote moeite met het aanstaande referendum over het associatieverdrag van de EU met Oekraïne. De leider van de VVD-delegatie in het Europees parlement, Hans van Baalen, vindt dat een uitslag van het referendum niet klakkeloos door de regering moet worden overgenomen. "Het is idioot”, zo waarschuwt hij, "om een raadgevend referendum in feite bindend te laten zijn."
Van Baalen: "Het is bovendien tegen de grondwet, tegen de democratie. De Eerste en Tweede Kamer hebben het recht om een verdrag te ratificeren en ze hebben allebei voor gestemd. De regering heeft onder het verdrag z'n handtekening gezet. Er moeten dus dwingende redenen zijn om die handtekening uit te gommen."
Nieuwsuur-verslaggever Chris Ostendorf zoekt vanavond in Nieuwsuur uit waar de kiezer bij het referendum nou precies wel en niet over mag stemmen.
Van Baalen waarschuwt ook voor een beschadiging van het internationaal aanzien van Nederland bij een eventueel 'nee'. Want kan Nederland dan nog wel internationale verdragen afsluiten? "We krijgen ook nog een handelsverdrag met Amerika. Kan daar dan ook een referendum over worden gehouden? In feite wordt het dan wel heel moeilijk."
Op de vraag of Nederland dan te kijk staat als een onbetrouwbare partner zegt van Baalen: "Dat is wel een probleem ja."
Onmogelijk
Hoogleraar Linda Senden van de Universiteit Utrecht zegt dat grote delen van het associatieverdrag wettelijk gezien onder de bevoegdheid van de Europese Unie als geheel vallen. De Nederlandse kiezer heeft daar geen invloed meer op.
De meer politieke afspraken in het verdrag - over bestrijding van corruptie en verbetering van de rechtstaat in Oekraïne - vallen wel onder nationale bevoegdheden. Maar omdat beide delen in één verdrag zijn vervat, is het haast onmogelijk over dit samenwerkingsverdrag een referendum te houden. "Welke onderdelen wijst de burger bij een 'nee' nu precies af? De politieke of de economische onderdelen?"
Wingewest
De SP in het Europees Parlement gaat een campagne voeren om wél te gaan stemmen, maar met een 'nee', om het verdrag zo tegen te houden. Als Nederland 'nee' zegt, dan moet het verdrag van tafel, vindt SP-delegatieleider Dennis de Jong.
Juist de economische afspraken uit het vrijhandelsverdrag, zijn volgens de SP slecht voor de verouderde industrie in Oekraïne. "Ik denk dat het verdrag tot grote werkloosheid leidt in Oekraïne. Ze verliezen de Russische afzetmarkt, waar ze sinds 1 januari al niet meer naar toe kunnen exporteren. En het wordt een soort wingewest voor de multinationals", aldus De Jong.
De Tweede Kamer is er al wel uit: als Nederland 'nee' zegt tegen het verdrag, dan moet het ook van tafel. Maar premier Mark Rutte wil zich er tot nog toe nog niet over uitspreken.
