Met 400 nieuwe buren in de Tilburgse wijk Fatima

• Renee van Hest

  redacteur

De komst van vluchtelingen naar Nederland heeft het afgelopen jaar geleid tot uiteenlopende reacties: explosieve informatieavonden, bestormingen van gemeenteraden en asielzoekerscentra.

Door de toegenomen instroom van asielzoekers moesten gemeenten naarstig op zoek naar opvangplekken. Daar kwamen ook groepen vrijwilligers naartoe die de vluchtelingen juist wilden helpen.

Zo ook in de Tilburgse volkswijk Fatima. Daar worden sinds begin deze maand 400 asielzoekers opgevangen in een voormalig zorgcentrum. Wat doet de komst van deze vluchtelingen in de wijk? De afgelopen maanden volgde Nieuwsuur de ontwikkelingen in Fatima.

Het is 22 september als bewoners in de Tilburgse volkswijk van de gemeente horen dat er in het hart van hun wijk een noodopvang komt voor 400 asielzoekers. Die avond organiseert de gemeente een voorlichtingsavond om het besluit toe te lichten. De zaal met buurtbewoners ontploft van woede. Bewoners vinden dat ze voor een voldongen feit worden gesteld.

Groot aantal

Het grootste bezwaar is het aantal asielzoekers: 400. Dat voelt voor sommige wijkbewoners als te veel. Er is angst voor grote cultuurverschillen tussen Tilburgers en vluchtelingen en er zijn zorgen over de veiligheid.

Ook heerst het gevoel dat de gemeente niet goed heeft gecommuniceerd met de wijk. Er zijn geluiden dat bewoners vinden dat het hen "door de strot is geduwd". "Ik merk het bij mezelf, de kwaadheid", zegt buurtbewoonster Imke Breedveld. "Dat er zo met je als burger wordt omgegaan. Dan voel je zelf al agressiviteit."

Meningen

Niet iedereen in de wijk heeft bezwaar. Er klinken ook positieve geluiden van bewoners die zelfs vrijwilligerswerk willen doen voor de vluchtelingen. Wijkbewoner Boy Jonkergouw schrikt van de felle reacties van andere bewoners en stuurt een open brief naar het Brabants Dagblad.

"Mijn conclusie: ik heb alle reden om bang te zijn, niet voor de vluchtelingen, maar wel voor mijn autochtone buurtbewoners", schrijft Boy. "Toen ik binnenkwam had ik vragen, maar niemand anders had vragen. Er werden alleen maar meningen geschreeuwd."

De gemeente schrikt van de heftige reacties en zet een omgevingsmanager aan het werk. Berry Simons zoekt contact met de bewoners in de wijk en probeert te achterhalen wat er leeft. "We hebben de afgelopen weken veel mensen bezocht die zich zorgen maakten. Ik heb regelmatig gezegd: ik kan niet je angst wegnemen, maar wel proberen uit te leggen wat er gaat gebeuren."

Ook de wijkbewoners proberen grip te krijgen op de nieuwe situatie. "Het ergste wat ons kan overkomen, is dat wij met elkaar gaan ruzie maken", zegt buurtbewoonster Marianne. "Ik wil dat we in ieder geval als wijk een eenheid blijven." Om de buurt bij elkaar te houden, worden de buurtbewoners in verschillende groepen ingedeeld.

Meegevallen

Begin december arriveren de eerste asielzoekers. Hoewel vrijwilligers de asielzoekers welkom heten, is er ook een aantal buurtbewoners dat zich nog steeds zorgen maakt. "Het is hier een heel rustige en gezellige buurt geweest. Dit brengt een hoop onzekerheid met zich mee", zegt een vrouw die tegenover de noodopvang woont. "De democratie is weg, je hebt helemaal niets meer te zeggen."

Toch zijn er ook buurtbewoners die eerder bezorgd waren, maar dat nu minder zijn. Zoals Imke Breedveld: "Ik denk dat het allemaal is meegevallen, tot nu toe gaat alles goed en dat geeft vertrouwen."

"Ik denk dat een aantal mensen wat milder is geworden. Maar er zijn ook mensen die s ’avonds niet meer op straat durven lopen, die zich nu in hun ruimte beperkt voelen."

Ondertussen gaan de verschillende groepen hun eigen gang. Groep rood heeft een aantal bezwaarschriften ingediend. Groep groen heeft een bruiloft georganiseerd voor twee jonge Syriërs die tijdens de vlucht zijn getrouwd.

Toekomst

Hoewel het proces tot nu toe goed is verlopen, maakt verantwoordelijk wethouder Mario Jacobs zich toch zorgen: "Ik vraag me af of we ons realiseren dat het echte vraagstuk nu pas gaat komen en of we er wel goed op zijn voorbereid."

Pas vorige week is er een groep in de gemeente bijeengekomen om een plan te schrijven voor de verdere integratie van vluchtelingen die een verblijfsvergunning krijgen. "Soms houdt me dat wakker: wat over 5 jaar of wat over 10 jaar, hoe ziet onze samenleving er dan uit?", zegt Jacobs.

"Hoe kunnen we er voor zorgen dat de samenleving die we met elkaar gaan opbouwen, een samenleving wordt waar we allemaal trots op zijn. Niet alleen de Nederlanders, maar ook de nieuwe Nederlanders."