2015 was onmiskenbaar het jaar van de Duitse Bondskanselier Angela Merkel. Van de crisis in Oekraïne, via het behoud van Griekenland voor de eurozone tot de vluchtelingenstroom: Duitsland speelt de hoofdrol, met Frau Bundeskanzlerin voorop.
Nieuwsuur kijkt vanavond terug en spreekt met minister Jeroen Dijsselbloem, voorzitter van het Europees Parlement Martin Schultz en de Griekse oud-minister van Financiën Yannis Varoufakis over Angela Merkels jaar.
Leidende rol
Merkel vierde dit jaar haar 10-jarig jubileum als leider van een land dat zeker het afgelopen jaar zijn leidende rol op het continent weer op zich dutfde te nemen. Merkel wordt er om geroemd, vooral in het buitenland.
Time Magazine riep Merkel deze maand uit tot 'Persoon van het Jaar', omdat ze het voortouw nam in de verschillende crises waar Europa mee te maken kreeg: de schuldencrisis, de Russische annexatie van De Krim, de vluchtelingencrisis en de aanslagen in Parijs.
Volgens Time Magazine past Merkel drie grote waarden toe: menselijkheid, generositeit en verdraagzaamheid. "Ze toont aan hoe de kracht van Duitsland gebruikt kan worden om zaken te redden in plaats van te vernietigen", zegt Time.
Nieuwe rol
Merkel zet zichzelf als leider van Europa op de kaart. De vrouw die opgroeide achter het ijzeren gordijn kan niet accepteren dat er weer oorlog dreigt op het Europees continent. Ze dwingt Rusland en Oekraïne om tafel.
Een nieuwe rol voor Merkel, zegt haar biograaf en chef-buitenland van de Suddeutsche Zeitung Stefan Kornelius.
"Het is duidelijk dat Duitsland een zwaargewicht is geworden in Europa. Dat is voor ons niet makkelijk, het valt ons zwaar. Maar Merkel lukt het om deze bijzondere rol heel rustig te handhaven. Ze maakt geen misbruik, ze overspeelt haar hand niet. Ze gaat er heel verantwoordelijk mee om. Voor haar is het niet alles of niets. Alles is compromis. Dat was een recept voor succes. In de EU. En in Duitsland."
Op haar best
Toch komt haar positie in Duitsland voor het eerst dit jaar onder druk te staan wanneer ze Griekenland in de euro wil houden. Veel partijgenoten denken daar anders over. Maar zij krijgt haar zin. Er komt een extra hulppakket voor de Grieken.
"Ze is de top in Europa. Met gezag bij iedereen. Ze stijgt ook op de goeie momenten uit boven het Duitse belang, wat ze overigens nooit uit het oog verliest. Maar ze weet ook dat ze een grote verantwoordelijkheid heeft voor de eenheid van Europa. Voor het voorkomen van grote crises in Europa. En op dat momenten is zij op haar best", zegt minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem, die als voorzitter van de Eurogroep veel contact heeft met Merkel.
'Wir schaffen das'
Martin Schulz, voorzitter van het Europees Parlement: "In de vluchtelingencrisis heeft Angela Merkel helder positie gekozen. Die veel mensen in het buitenland niet snapten. Dat was een Duitsland en een regeringsleider die niemand kende, het begrip Willkommenskultur is nu in andere talen ook bekend."
De humaniteit van Merkel als wiedergutmachung, als Europese kernwaarde. Waar anderen buigen voor kritiek, recht Merkel haar rug. En blijft ze uitleggen wat ze bedoelt met ‘wir schaffen das’.
Zo weigert de bondskanselier een bovengrens te noemen van wat Duitsland aan kan als het om vluchtelingen gaat. "Dat kan ik niet. Want wat we niet kunnen is zeggen: die komt en die komt hier niet binnen."
Grootmoedigheid
Van de ene op de andere dag besloot Merkel vluchtelingen uit Hongarije op te gaan halen en Syriërs kregen vrij toegang tot het land. Inmiddels zijn ruim een miljoen vluchtelingen Duitsland binnengekomen. Haar grootmoedigheid is anders dan velen van haar gewend zijn.
De Griekse oud-minister van Financiën Yannis Varoufakis vindt het terecht dat Merkel door Time Magazine is beloond voor haar grootmoedigheid. "Ik geloof dat haar gedrag tijdens de Griekenlandcrisis veel te wensen overliet. Om het zacht uit te drukken. Ze zal niet positief de geschiedenisboekjes ingaan. Maar ik geloof dat haar reactie op de Syrische vluchtelingenstroom, een paar weken later, moet worden toegejuicht."
Koers
Maar niet iedereen is enthousiast. De beweging Pegida wordt weer groter en Merkels positie in haar eigen partij CDU staat onder druk. Toch weet Merkel de critici in haar eigen partij ook te overtuigen van haar koers. Bijna het voltallige CDU-congres schaarde zich vorige week achter haar vluchtelingenpolitiek. Als ze na 7 minuten aangeeft dat het applaus lang genoeg heeft geduurd, gaat dat nog meer dan 2 minuten door.
