Gemeenteraadsleden hebben te weinig tijd en mogelijkheden om de nieuwe zorgtaken van de gemeente goed te begrijpen. Dat zegt 38 procent van de raadsleden in een enquête van Nieuwsuur. De enquête werd ingevuld door 1655 leden van gemeenteraden in het hele land.
Sinds 1 januari dit jaar zijn de gemeenten verantwoordelijk voor nieuwe taken op het gebied van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, de Jeugdwet en de Participatiewet. Met die zogeheten drie decentralisaties verschoof er tien miljard euro van het Rijk naar de gemeenten.
Bijna een jaar na de invoering van de decentralisatie, heeft Nieuwsuur in samenwerking met de Vereniging van Raadsleden aan alle raadsleden in Nederland gevraagd hoe het er in de gemeenten voor staat met de controle van de gemeenteraad op de decentralisaties.
Vanavond deel 1 van een serie over decentralisatie: de uitslag van de enquête en reacties van raadsleden en deskundigen.
Fractievoorzitter Thea ten Have van BurgerBelang in Hellendoorn, met ruim tien jaar ervaring als raadslid, erkent dat de dossiers op dit terrein moeilijk zijn te doorgronden. "Het is best ingewikkeld moet ik zeggen. Ik heb regelmatig het gevoel dat ik er onvoldoende grip op krijg."
Als dan een substantieel deel van de raadsleden zegt te weinig tijd te hebben en niet ziet wat er aan de hand is, dan is er wel iets aan de hand in de lokale democratie.
Ook de nestor van de gemeenteraad in Den Helder, het D66-raadslid Frans Klut vindt dat het om ingewikkelde materie gaat voor raadsleden. "Ik denk wel dat er onverantwoorde beslissingen bij ons in de raad zijn genomen, omdat we deze onderwerpen onvoldoende in de vingers hebben."
Zorgwekkend
Hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit van Utrecht Remco Nehmelman noemt de uitkomst van de enquête zorgwekkend. "Raadsleden zitten daar namens ons, om te controleren wat het college van B en W doet. Als dan een substantieel deel van de raadsleden zegt te weinig tijd te hebben, en niet ziet wat er aan de hand is, dan is er wel iets aan de hand in de lokale democratie."
Minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken erkent dat de decentralisaties veel vragen van gemeenteraadsleden. "De afgelopen jaren hebben wij ze, samen met de VNG en de beroepsvereniging van raadsleden voorbereid op deze nieuwe taken met trainingen, bijeenkomsten en handreikingen. En we gaan daar mee door."
Hoge werkdruk
Het ministerie doet nu onderzoek om in kaart te brengen hoe lokale volksvertegenwoordigers hun werk ervaren. Dit onderzoek gaat over circa een maand naar de Tweede Kamer. "Uit dat onderzoek blijkt dat er een hoge werkdruk bestaat, maar dat die weinig invloed heeft op de democratische controle van raadsleden op het functioneren van het gemeentelijk bestuur: slechts 7 procent van de raadsleden denkt negatief over de mate waarin ze het bestuur kunnen controleren", aldus het ministerie van Binnenlandse Zaken.
