De burgemeesters van de vier grootste steden

Burgemeesters: lokaal bestuur is veel efficiënter

Politicians talk, mayors act”, zo herhaalt de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb de uitspraak van professor Jeremy Rifkin. Ook de burgemeesters van Amsterdam, Den Haag en Utrecht kunnen zich alles voorstellen bij die uitspraak. Jan van Zanen, burgemeester van Utrecht: "Alles kan bedacht worden aan het Binnenhof, maar wij hebben te maken met de praktijk van alledag. Daar mag ook rekening mee gehouden worden."

Grote steden krijgen steeds meer inwoners en steeds meer bestuurstaken. Nieuwsuur spreekt met de burgemeesters van de vier grootste steden van Nederland over problemen en uitdagingen en over de verhouding met de landelijke politiek.

Burgemeesters: lokaal bestuur is veel efficiënter

Compromis

De burgemeesters hebben talloze voorbeelden van situaties waarin de gemeenten praktisch te werk gaan en de landelijke politiek volgens hen verzandt in ideologische discussies. Zo verwijst Aboutaleb naar de discussie over bed, bad en brood voor vluchtelingen. "Ik ga niet zeggen tegen het kabinet U moet illegalen niet uitzetten. Maar, ik zeg wel: ik aanvaard niet dat mensen buiten slapen, ik tref voorzieningen."

Alles kan bedacht worden aan het Binnenhof, maar wij hebben te maken met de praktijk van alledag.

Jan van Zanen

In het Kamerdebat ging het weer over partijpolitieke dingen, bijna gekissebis, toen is er bij mij echt iets geknapt.

Eberhard van der Laan

"Het kabinet kan ideologisch op een compromis uitkomen, totdat een vrouw met een kind van vijf onder de brug slaapt en dat kind gaat dood. Dan is het een heel ander verhaal. Die situatie wil ik vermijden en mag zich nooit voordoen", aldus Aboutaleb.

Geknapt

De burgemeester van Amsterdam, Eberhard van der Laan: "Na de vreselijke aanslagen in Parijs bij Charlie Hebdo was heel Nederland van slag. In het Kamerdebat ging het weer over partijpolitieke dingen, bijna gekissebis, toen is er bij mij echt iets geknapt."

Zijn collega in Den Haag, Jozias van Aartsen merkt het verschil tussen lokale en landelijke politiek bij de omgang met verwarde mensen in de gemeente. "Wij hebben in Den Haag een heel mooi systeem waar iedereen in het land nu ook naar komt kijken. Het gaat om de manier waarop we omgaan met verwarde personen. In het verleden was het zo dat mensen opgevangen werden en soms de cel in gingen. Toen hebben we gezegd: als er psychische hulp nodig is, moeten mensen niet urenlang in een cel zitten."

"Daarom werkt de politie nu samen met de Geestelijke Gezondheidszorg. Op het Binnenhof werkt men in silo’s, het is fantastisch om lokaal dan een praktische en werkbare oplossing te vinden."

In Den haag worden allerlei ideologische afspraken gemaakt die voor ons als burgemeesters volstrekt onwerkbaar zijn.

Ahmed Aboutaleb

Volstrekt onwerkbaar

Aboutaleb gaat nog een stap verder dan de andere drie burgemeesters. Als het Binnenhof niet naar de steden wil luisteren, kan er een moment komen waarop hij zegt "Zoek het maar uit, Den Haag".

Aboutaleb: "In Den haag worden allerlei ideologische afspraken gemaakt die voor ons als burgemeesters volstrekt onwerkbaar zijn. Bijvoorbeeld als het gaat om coffeeshops. De ene na de andere rechter prikt daar doorheen. Het wordt tijd dat er naar burgemeesters wordt geluisterd in plaats van dat men denkt dat men kan dicteren wat er gaat gebeuren."

"Op enig moment trekken wij als burgemeesters onze handen ervan af. Dan gaan we op andere terreinen handhaven die voor burgers vele malen belangrijker zijn."

Een deel van het probleem van de opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen is dat mensen denken: waar gaan die mensen eigenlijk over waar ik op ga stemmen?

Jozias van Aartsen

Met een stijgend inwoneraantal en een groeiend pakket aan taken, zou je je af kunnen vragen of gemeenten meer macht zouden moeten krijgen. Burgemeester Van Aartsen van Den Haag pleit bijvoorbeeld voor de mogelijkheid om als gemeente meer belasting te kunnen heffen.

Meer belasting

"Het voordeel daarvan is dat we er dan zelf helemaal over gaan en dat we niet het over-de-hek-kieper-effect hebben. Dat is een ongelukkige situatie, daar lopen we dagelijks tegenaan", aldus Van Aartsen.

"Een deel van het probleem van de opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen is dat mensen denken: waar gaan die mensen eigenlijk over waar ik op ga stemmen? Ik kan u op een briefje geven dat het radicaal verandert wanneer gemeenten meer belasting zouden mogen heffen zonder dat de belastingdruk in Nederland overall toeneemt", zegt Van Aartsen.

Nauwelijks vertrouwen

In Amsterdam wordt die stelling in twijfel getrokken. Van der Laan: "Een van de functies van de belasting is herverdelen. Amsterdam is jarenlang afhankelijk geweest van de rest van Nederland om in de jaren ’70 en ‘80 uit het dal te klimmen. Het zou Amsterdam nu misschien goed uitkomen, maar we moeten niet opportunistisch zijn. We doen het niet voor onszelf, we doen het voor iedereen."

Van Aartsen zou ook graag zien dat burgemeester direct gekozen zouden worden. "In Amerika is een tendens aan de gang waarbij men nauwelijks vertrouwen heeft in de Senaat, in Congres en Washington. Maar waar men veel meer vertrouwen heeft in lokale bestuurders en burgemeesters. Daar hoort een gekozen burgemeester bij."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl