De Zweedse auteur David Lagercrantz

Lof en kritiek voor deel 4 van de Millennium-trilogie

  • Annephine van Uchelen

    redacteur cultuur

  • Annephine van Uchelen

    redacteur cultuur

Jarenlang waren ze niet uit de bestsellerlijsten weg te denken, de Millennium-boeken van de Zweedse auteur Stieg Larsson. Wereldwijd werden er meer dan 80 miljoen exemplaren verkocht.

Van het succes heeft Larsson niks meegekregen. Nog voordat in 2004 het eerste deel 'Mannen die vrouwen haten' verscheen, overleed de schrijver aan een hartaanval. Nu, tien jaar na zijn dood, komt er toch een deel 4. Het is geschreven door de Zweedse auteur David Lagercrantz.

Zweden is verdeeld. De fans van Millennium kijken ernaar uit, maar literaire critici noemen het ongepast. Vrienden van Stieg Larsson spreken zelfs van grafschennis.

Nieuwsuur sprak met de auteur en met de weduwe van Larsson.

Een deel van de omslag van deel 4 van de Millennium-trilogie
Lof en kritiek voor deel 4 van de Millennium-trilogie

"Zou jij nee hebben gezegd als je zo’n aanbod kreeg?" Schrijver David Lagercrantz, bekend van de biografie 'Ik Zlatan', is inmiddels gewend om zich te verdedigen. Sinds naar buiten is gekomen dat hij in het diepste geheim deel vier van Stieg Larssons Millennium-trilogie heeft geschreven, wordt hij overladen met zowel lof als kritiek.

"Eerst nam ik het verzoek van uitgeverij Norstedts niet serieus. Stieg Larsson opvolgen, leek me onmogelijk. Hij heeft een uniek universum geschapen met iconische personages en een spannende stijl. Toen het menens bleek te zijn, bedacht ik een verhaallijn en stond ik steeds koortsachtig om vier uur ’s nachts op om te gaan schrijven. Ik nam me voor om vooral niet te proberen Larsson te imiteren en mijn eigen stijl te ontwikkelen. Maar wat had ik graag zelf Lisbeth Salander bedacht!"

Als de stoere Lisbeth Salander opeens verandert in een huisvrouw met drie kinderen werkt het niet.

Eva Gedin, uitgever van de Millennium-delen

Beroemde personages

Salander is een jonge, razendslimme hacker met een fotografisch geheugen. Haar verschijning houdt het midden tussen gothic en punk. Samen met journalist Michael Blomkwist is zij het belangrijkste personage in de trilogie.

"Natuurlijk moest het echt een boek van David Lagercrantz worden, maar we hebben wel gevraagd of hij de beroemde personages intact wilde laten," vertelt de Zweedse uitgever Eva Gedin. "Als de stoere Lisbeth Salander opeens verandert in een huisvrouw met drie kinderen werkt het niet." Vooral vanwege het tot de verbeelding sprekende personage Salander was de roep van lezers om een deel vier groot.

Stom argument

"Dat is het stomste argument dat ik heb gehoord," zegt recensente Lotta Olsson van de krant Dagens Nyheter fel. "Dan zou Odysseus van Homeros nu nog voortleven, of Pippi Langkous. De personages zijn nu juist klassiek geworden vanwege de unieke stijl van de schrijver en niet omdat ze eindeloos werden voortgezet door een andere schrijver."

Ook voor de weduwe van Stieg Larsson, Eva Gabrielsson, was de schok groot. "Hij zou dit verschrikkelijk hebben gevonden. Niemand mocht ooit aan zijn literaire werk komen. Je kunt de originele ideeën van de schrijver en zijn stijl niet zomaar kopiëren. De uitgeverij wil vooral geld verdienen."

Voor Gabrielson is de klap des te groter omdat zij nooit zeggenschap kreeg over de literaire nalatenschap van haar man, zoals ze wel graag wilde. Zij en Larsson hadden 32 jaar een relatie, maar er was niets vastgelegd. Broer en vader Larsson werden daarmee de officiële erfgenamen en degenen die toestemming gaven voor het vierde deel door David Lagercrantz.

Geheimzinnigheid

'Millennium 4' is met geheimzinnigheid omgeven. Niemand heeft het boek al mogen lezen. David Lagercrantz schreef op een computer die geen verbinding had met internet en de usb-stick met het manuscript wordt veilig bewaard in de kluis op de uitgeverij. De manuscripten zijn nooit digitaal verstuurd, maar alleen als papieren kopie, allemaal om te voorkomen dat de echte Lisbeth Salanders van deze wereld het zouden hacken.

Op 27 augustus ligt 'Wat ons niet zal doden' in 43 landen in de boekhandel. "Doodsbang ben ik", bekent Lagercrantz, "maar als dit boek een literaire discussie teweegbrengt, vind ik dat alleen maar goed."

Op de kaft staat de drakentattoeage van hoofdpersoon Lisbeth Salander

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl