De berging van de lichamen werd gecoördineerd door Aleksey Kostroebitski, inmiddels minister van Noodtoestanden van de rebellen. In een interview met Nieuwsuur zegt hij dat Kiev hem vlak na de ramp met strafvervolging bedreigde als ze de lichamen zouden bergen. Nederlandse politiemannen toonden aanvankelijk nauwelijks interesse voor zijn bergingsoperatie. Later kreeg hij een bedankbrief van de Nederlandse regering. Ook heeft hij onlangs een erepenning ontvangen.
Hieronder de transcriptie van het volledige interview.
Wat is uw meest treffende herinnering aan de vliegramp?
Ik herinner me het best de hoeveelheid aan lichamen, ook van kinderen. Het gebied dat we moesten doorzoeken was 150km2. Sommige lichamen lagen in huizen en tuinen.
Was het werk traumatiserend?
Het was niet echt traumatiserend omdat we goed werk hebben gedaan. Het meest traumatiserende was de veelheid aan slachtoffers en de geur van de stoffelijke resten doordat het zo warm was.
Hoe heeft u het initiële negatieve sentiment over de Oost-Oekraiense bergingswerkzaamheden ervaren?
Ik wist van het begin af aan dat het uiteindelijk gewaardeerd zou worden maar het werd niet goed weer gegeven door de media.
Door wie werd u aangestuurd: Kiev of Donetsk?
Al ons werk werd gecoördineerd door de Volksrepubliek Donetsk, want aanvankelijk werd in Kiev gezegd dat er een strafzaak tegen me gevoerd zou worden als ik mijn werkzaamheden zou voortzetten.
Gaf de OVSE u instructies de lichamen niet aan te raken?
Dat konden zij niet doen, want ze zijn geen professionals. Ze konden alleen observeren en waarnemen.
Dus de OVSE heeft u niet gezegd dat de lichamen onaangeraakt moesten blijven?
Inderdaad.
Wat is de procedure in dit soort gevallen: zo spoedig mogelijk bergen of lichamen laten liggen ter identificatie?
Volgens internatoonale regels moeten experts uit het land van herkomst de lichamen identificeren. Daarom hebben we de eerste dagen alleen het gebied geïnspecteerd, genoteerd waar de lichamen lagen en ze beschreven.
Wanneer heeft Nederland voor het eerst contact met u opgenomen en wat was de sfeer van dat gesprek?
Een dag of 4, 5 na de ramp. Er volgde een kort gesprek van zo’n drie minuten. We hadden het niet eens over ons werk. De Nederlanders wilden dat niet. Ze waren daar niet in geïnteresseerd.
Was u teleurgesteld?
Het was natuurlijk erg vervelend in het begin maar ik wist, en dat zie je nu, dat ons werk zou worden gewaardeerd en dat men zou zien dat we professioneel hadden gewerkt.
De premier van Nederland zei altijd "besprekingen met de rebellen gaan altijd via de OVSE", klopt dat?
Natuurlijk waren alle onderhandelingen in aanwezigheid van de OVSE. Maar niettemin waren er directe gesprekken met de Nederlandse experts, nu nog steeds. Nederland wilde eerst alleen een protocol ondertekenen waar ook een handtekening van de OVSE onder stond, maar dat wilde de OVSE niet. In het eerste protocol is beschreven dat de rampenbestrijdingsdienst de wrakstukken aan de Nederlanders zou overdragen. Maar de Nederlanders hadden onze naam van onze Republiek veranderd. Toen hebben we een compromis gevonden.
Is er daardoor vertraging ontstaan?
De politieke gevoeiligheden hebben er toe geleid dat de berging is vertraagd. In het begin communiceerden men totaal niet met ons maar later gingen er gewoon experts met ons mee naar de crashsite.
Hoevaak heeft de OVSE in de herfst geïnformeerd naar de veiligheidssituatie in het rampgebied?
De OVSE ging altijd met ons mee naar de crash-site. Soms konden we deze niet bereiken, soms wel.
Waarom vertrok de trein met stoffelijke resten zo laat vanuit Torez?
Daar kan ik niets over zeggen. Mijn taak was om de stoffelijke resten te bergen en ze naar de trein te brengen.
Was u verbaasd dat de Nederlanders van gedachten veranderden over de berging van de kleine wrakstukken?
Ja in het begin was ik stomverbaasd dat ze ons vroegen die weg te gooien. Het leek alsof ze niet geïnteresseerd waren. Toen veranderden ze ineens van gedachten. Maar ik heb nog een brief waarin staat dat ze de grote stukken hadden en de kleine niet hoefden te hebben.
Wat is uw algemene indruk van de Nederlandse repatrieringsoperatie?
Dat kan ik niet zeggen, dat moeten experts bepalen.
Heeft u zelf wel goed gezocht, er werden tot in april nog veel stoffelijke resten gevonden?
We hebben gezegd dat we alle lichamen in het gebied hadden gevonden maar de Nederlanders hebben de hele bodem afgegraven en daardoor nog meer gevonden.
Is er hier op 17 juli nog een herdenking of iets dergelijks?
We praten met de Nederlanders, die willen hierheen komen. We willen ook een blijvend monumen,t maar de Nederlanders moeten dat ontwerpen. We willen het wel helpen bouwen. Het is hun tragedie dus zij zouden het moeten ontwerpen.