Of de Grieken zondag nou voor of tegen het Brusselse bezuinigingspakket stemmen, het land gaat hoe dan ook een lastige periode tegemoet. Een stem vóór Brussel, betekent mogelijk het aftreden van premier Alexis Tsipras en nieuwe verkiezingen. Een stem tégen Brussel versterkt de onderhandelingspositie van Tsipras, zo denkt hijzelf, maar vergroot waarschijnlijk de kloof tussen Brussel en Athene.
Vraag is of de huidige Griekse crisis op zichzelf staat of dat het een symptoom is van een veel fundamenteler Europees probleem.
In Nieuwsuur vanavond het laatste nieuws. Te gast is filosoof Ad Verbrugge. Over de culturele problemen waar de Europese Unie mee worstelt.
Eisen
Vannacht liep de deadline voor het steunprogramma voor Griekenland af. Athene heeft uitstel gevraagd voor een aflossing van 1.55 miljard euro aan het IMF en vandaag vergaderen de eurogroep en de ECB hoe het nu verder moet. De Griekse regering zou misschien toch tegemoet willen komen aan een deel van de eisen van de geldschieters.
In een brief die in handen is van The Financial Times zou staan dat premier Alexis Tsipras zich alleen nog verzet tegen verhoging van het btw-tarief en de verhoging van de pensioenleeftijd.
Verbinden
Volgens filosoof Ad Verbrugge is er een les te trekken uit de crisis met Griekenland. "Wat altijd al mijn bezwaar is geweest tegen het Europese project: dat het te veel in termen van financiële en economische belangen is gedefinieerd. De argumentatie bij de introductie van de euro was dat iedereen er beter van zou worden. Dat is nog maar de vraag."
"Het is in ieder geval geen solide basis om je te verbinden, zo blijkt wel. Daar waar we nooit bereid zouden zijn Limburg te laten vallen als dat een groot tekort zou hebben, zo zijn we dat wel bij een ander land."
Volgens Verbrugge kan Europa eigenlijk niet zonder culturele integratie. "Die had eerst gemoeten, voor zover al mogelijk. Want het hoort bij het Europese beestje dat er een enorm divers waardenpatroon is, het meest divers ter wereld, dat is ook officieel gemeten."
'Eurobubbel
Griekenland heeft door alle eerdere bezuinigingen erg geleden, zegt Verbrugge. "De maatregelen zetten het Griekse volk ongelooflijk onder druk. De bezuinigingen slaan heel diepe wonden in de sociale structuur, niet voor niets heeft een meerderheid op Syriza gestemd. Griekenland is dus eerst heel rijk geworden dankzij de euro, zij het kortstondig, en na het knappen van de eurobubbel (veroorzaakt door de andere landen) leggen we nu de rekening bij hen."
The Financial Times schrijft vandaag dat Tsipras wil dat de Griekse eilanden een btw-korting kunnen behouden, om te voorkomen dat het toerisme zware klappen krijgt. Ook wil hij dat de verhoging van de pensioenleeftijd wordt vertraagd.
Maar uit Berlijn komen lauwe reacties. Minister Wolfgang Schäuble van Financiën zegt dat de brief niet meer duidelijkheid schept en dat de situatie "ongekend moeilijk" blijft. "Er wordt nog een referendum gehouden over een pakket dat er niet is en er nooit is geweest."
Als de Grieken zondag kiezen voor Europa, gebeurt dat vooral vanuit een enorme angst.
Negatief stemadvies
Eurogroep-voorzitter Jeroen Dijsselbloem zei tegen CNN dat bij een nieuwe reddingspoging voor Griekenland strengere voorwaarden zullen gelden, omdat de financiële situatie van het land snel verslechtert. "We zitten nu in een moeilijke situatie", zei hij.
Een besluit over een nieuwe lening komt er niet voor zondag. Dan stemmen de Grieken over het hervormings- en bezuinigingspakket dat Brussel voorstelt. De Griekse regering geeft voor dit referendum een negatief stemadvies. Als het toch 'ja' wordt, stapt de regering op, heeft premier Tsipras gezegd.
Nieuwe situatie
De hoop is dat door de uitslag een nieuwe situatie ontstaat, waarin opnieuw zaken kunnen worden gedaan. In Athene, in Brussel, in Frankfurt (daar zit de ECB) en in Washington waar het IMF gevestigd is.
"Als de Grieken zondag kiezen voor Europa, gebeurt dat vooral vanuit een enorme angst over wat er gebeurt als ze er niet meer bijzitten, angst over de enorme gevolgen die dat heeft. Dat is een veeg teken, dat het zo angstgedreven is. Daaruit blijkt dat we allemaal een heel sterke economische horizon hebben", aldus Verbrugge.
Deadline
Elke nieuwe afspraak over steun aan Griekenland zal overigens opnieuw moeten worden vormgegeven. Inclusief de instemming van alle negentien eurolanden en hun parlementen. Alleen de Eurogroep kan, na overleg met IMF en ECB, beslissen over geld voor Griekenland.
En er is alweer een nieuwe deadline op komst: op 20 juli aanstaande moet Griekenland 3.5 miljard euro terugbetalen aan de ECB.