Nederland herdenkt Waterloo op eigen manier

Precies 200 jaar geleden maakte de Slag bij Waterloo een einde aan het tijdperk van Napoleon. De komende dagen is er een feestelijke herdenking.

Maar de herdenking legt een grote verdeeldheid in Europa bloot. President François Hollande, van het verliezende Frankrijk, komt niet en ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel is afwezig.

En ook het Nederlandse leger is ontstemd. Want in de herdenking is geen plaats voor de rol van het Nederlandse leger, dat onder kroonprins Willem II aan de slag deelnam. Daarom organiseert de Koninklijke Landmacht vandaag een eigen herdenking in Amersfoort.

Nieuwsuur doet verslag van de nationale Waterloo-herdenking, en spreekt met luitenant-generaal Mart de Kruif, historicus Kees Schulten, maquettebouwer Piet Prinsen en Napoleon-verzamelaarster Lotte Jensen.

Onverschrokken

In Waterloo vochten zo'n zeventienduizend Nederlanders mee in een geallieerd Europees leger, samen met troepen uit Engeland en Pruisen, tegen de uit zijn ballingschap ontsnapte Franse keizer Napoleon. Die werd bij Waterloo definitief verslagen. Daarbij onderscheidde de Prins van Oranje, zoon van de Nederlandse koning Willem I en toen 23 jaar oud, zich door zijn onverschrokkenheid.

Sindsdien staat de latere koning Willem II te boek als held van Waterloo. Als dank werd voor hem paleis Soestdijk verbouwd en uitgebreid met zijvleugels. Daar is nu een tentoonstelling over hem.

Vrede

De herdenking in België vond vandaag plaats op het moment dat in 1815 de slag begon, 11.00 uur 's ochtends. De Belgische organisatoren noemen het slagveld een plek die nu gewijd is aan vrede en verzoening.

Maar bij het organiseren van de herdenking bleek dat de Slag bij Waterloo na tweehonderd jaar nog steeds stof doet opwaaien. De Waalse deelregering die het evenement organiseert, stootte op lange tenen en gevoeligheden. Voor de Fransen ligt de nederlaag van hun keizer nog steeds gevoelig.

Nederland is vertegenwoordigd door koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Maar een uitnodiging aan het Nederlandse leger bleef uit, ondanks herhaalde verzoeken en ondanks de heldenrol van het leger onder kroonprins Willem II.

Ceremonieel

Daarom organiseert de landmacht vandaag een eigen ceremonieel in de Bernhardkazerne in Amersfoort. 350 Militairen in gala-uniform exerceren in een historisch verantwoorde setting. De basis voor de ceremonie vormt de inspectie van het gehele Nederlandse leger zoals die op 25 en 26 april 1815 door Koning Willem I, de Prins van Oranje en de Hertog van Wellington is uitgevoerd.

Deze vond plaats in de kantonnementen waarin onder meer de plaatsen Quatre-Bras en Nivelles lagen, ook langs de zogenaamde Steenweg richting Waterloo stonden troepen voor de inspectie opgesteld. In de uitvoering betekent dit dat de troepen enkele formaties en bewegingen uitvoeren die vandaag de dag nauwelijks nog worden gedaan, maar wel de basis van de huidige exercitie vormen.

In Waterloo is het na vandaag nog niet voorbij. Dit weekend zullen duizenden figuranten zo waarheidsgetrouw mogelijk de slag naspelen. Ook is er een herdenkingscentrum geopend.

Curieus monument

In de Hermitage in Amsterdam is deze maand een maquette van 33 vierkante meter van de Slag bij Waterloo te zien. Ontwerper Piet Prinsen, die zich al dertig jaar met Waterloo bezighoudt, vindt het "een enorme kers op de taart". Mensen zijn soms grappig, zegt Prinsen in Trouw. "Ze vragen dan: wat gaat u nu doen? Nou niks, zeg ik dan. Ik vind hier mijn Waterloo."

Ook de Pyramide van Austerlitz trekt dezer dagen extra aandacht. Dit curieuze monument is nog ouder dan Waterloo: al in 1804 werd door napoleontische soldaten een 36 meter hoge zandhoop opgeworpen en bedekt met heideplaggen. Na 200 jaar was de pyramide dringend aan herstel toe, dat in 2012 werd voltooid.

Aan Waterloo herinnert tenslotte ook de obelisk in Soestdijk. Vanaf de voorkant van het Paleis heeft men zicht op een natuurstenen gedenknaald, die in 1815 door architect Adriaan van der Hart werd ontworpen.