In Nederland is een groot deel van de werklozen langer dan een jaar werkloos. Dit probleem manifesteert zich vooral bij de oudere arbeidskrachten. Bent u 45-plusser en werkloos? Dan is de kans zestig procent dat u na een jaar nog steeds werkloos bent. Bij 55-plussers is zelfs zeventig procent na een jaar nog steeds werkloos.
Nieuwsuur spreekt met minister Lodewijk Asscher en met werkloze ouderen.
Nederland staat vrijwel bovenaan in het verkeerde lijstje als het gaat om langdurige werkloosheid. In landen zoals Duitsland, de VS en Scandinavische landen zijn veel minder mensen langdurig werkloos. Dat blijkt uit het rapport van het Centraal Planbureau (CPB) dat vandaag verscheen. Het percentage langdurige werkloosheid was zelfs in de jaren 80 niet zo hoog.
Henk Koelewijn, 49 jaar oud, en Theo Hartogs, 64 jaar oud, zijn al jaren werkloos. Hartogs (HBO geschoold) kan de dag dat hij werkloos werd nog goed herinneren: "Op het moment dat je hoort dat je contract niet wordt verlengd, dan stort je wereld in. Als je vervolgens gaat solliciteren merk je al snel: ik word niet eens uitgenodigd op een sollicitatiegesprek. Ik ben te duur."
Eindjes aan elkaar knopen
De financiële- en psychische situatie is voor beide mannen drastisch veranderd. Koelewijn (ook HBO geschoold): "Ik verdiende zo’n 1200 euro als docent geschiedenis. Als je dan opeens 300 tot 400 euro naar beneden gaat, omdat je in de WW terechtkomt, dan is het echt de eindjes aan elkaar knopen. Ik kan bijvoorbeeld met mijn kinderen nooit ergens heen, want ik heb geen auto meer. Doordat je veel minder te besteden hebt, kan je bijna niets doen. Je raakt in een sociaal isolement."
Koelewijn slaapt er slecht door, is sneller kwaad en voelt zich machteloos. Hartogs heeft een soortgelijke ervaring. "Ik leef van een uitkering, deze staat gelijk staat aan de bijstandsnorm. Mijn huur is 600 euro, dus dan begrijp je het wel. Het is balanceren op de rand van de afgrond."
Structureel
Het Centraal Planbureau schrijft vandaag dat de hoge langdurige werkloosheid onder ouderen geen tijdelijk probleem is, maar een structureel probleem. Al voor het begin van de crisis was er sprake van een stijging en het probleem lost zich niet vanzelf op als de economie weer aantrekt. De maatregelen om oudere werklozen aan een baan te helpen, blijken niet effectief te zijn, schrijft het CPB. Het Planbureau stelt voor om de WW-uitkering stapsgewijs te verlagen, wat met name ouderen moet prikkelen om eerder een nieuwe baan te accepteren. Hier is veel kritiek op.
Hoogleraar Harrie Verbon van de Universiteit Tilburg waarschuwde in 2009 al in NOVA dat de verhoging van de pensioenleeftijd tot gevolg zou hebben dat meer ouderen werkloos zouden raken. Verbon zei toen: "Men verwacht dat als je de AOW-leeftijd verhoogt, ouderen langer gaan werken, maar dat is wishful thinking. Werkgevers willen ouderen niet langer in dienst houden, omdat ze denken dat ze niet productief zijn."
Het lijkt er nu op dat Verbon gelijk heeft gekregen, hij presenteert vanavond in Nieuwsuur zijn oplossing om de langdurige werkloosheid onder ouderen te verminderen. Per 1 juli wordt het goedkoper voor werkgevers om mensen die lang in dienst zijn, te ontslaan.