De marine en kustwacht van Italië en Griekenland hebben alleen al dit weekend 4200 bootvluchtelingen onderschept op de Middellandse Zee. De zee is niet de enige toegangspoort naar Europa. Mensensmokkelaars brengen migranten uit Syrië en Afghanistan steeds vaker over land naar het Westen, dwars door Servië, via de Balkanroute. Grote stukken van de route zijn in handen van de maffia. Ook corrupte taxichauffeurs proberen de migranten zo veel mogelijk geld af te troggelen.
Europacorrespondent Saskia Dekkers volgde de zogenoemde ‘Westerse Balkanroute’ deze week met haar team. Op de route dwars door Servië ontmoetten ze uitgeputte migranten en filmden ze de levendige handel langs de route.
Servië
De meeste migranten willen niet in Servië blijven. De Servisch-Hongaarse grens is namelijk de laatste horde die ze moeten nemen voordat ze hun eindbestemming hebben bereikt: Europa.
Hoewel migranten steeds vaker ‘intentie om asiel aan te vragen’ laten registreren in Servië, blijft het land voor de meeste migranten een transitland. Vorig jaar deden zo’n 16.500 migranten dit, de eerste twee maanden van dit jaar waren dat er bijna 5000.
Deze cijfers zijn wel misleidend. Vluchtelingen willen in Servië vaak enkel op adem komen na een lange tocht van weken, soms maanden, reizen. Vaak zijn ze berooid en gebruiken ze de kleine Servische asielzoekerscentra om een paar dagen tot rust te komen. Bovendien biedt het arme Balkanland geen werk en geen sociale opvang. Daarom vragen ze wel asiel aan in Servië.
Eenmaal geregistreerd krijgen ze toegang tot opvang. Zo ook in het asielzoekerscentrum Bogavadja. Hier komen vluchtelingen binnen op doorreis vanuit Turkije-Bulgarije of Griekenland-Macedonië. Het verloop is groot. Na een dag reizen de migranten vaak al door, soms met behulp van smokkelaars, soms op eigen houtje.
Directeur Srdjan Ristic: "De meeste migranten die hier aankloppen zijn Syriërs, Somaliërs en Afghanen. Vaak hangt het van hun nationaliteit af hoe lang ze blijven. De Afghanen gaan er meestal als eerste vandoor. Die hebben kennelijk de beste contacten om de grens met Hongarije over te steken. Die komen ‘s ochtends aan, blijven een dag en de volgende dag zie je ze al niet meer in het centrum".
Vaak hangt het van hun nationaliteit af hoe lang ze blijven. De Afghanen gaan er meestal als eerste van door. Die hebben kennelijk de beste contacten om de grens met Hongarije over te steken.
Uitgeput
In Belgrado valt de aanzwellende transitmigratie op. In het park rond het centraal station bevinden zich honderden uitgeputte mensen als Dekkers daar aankomt. Ze maken zich klaar om door te reizen naar het eerstvolgende EU-land. Maar niet iedereen heeft het geld om op deze manier door te reizen. Een grote groep vluchtelingen gaat te voet verder richting de grens van Hongarije.
Dat is niet zonder gevaren, zo vertelt Mohamed, een migrant die uiteindelijk naar Nederland wil. Armere migranten proberen op eigen houtje de route te lopen, maar dat gaat vaak mis. "Wij raakten de weg kwijt en hebben 15 uur rondgedwaald. Deze route is relatief goedkoper, maar onderweg word je opgelicht. Je kunt niemand vertrouwen. Ik moest 500 euro voor een taxirit betalen die normaal 20 euro kost."
Je kunt niemand vertrouwen. Ik moest 500 euro voor een taxirit betalen die normaal 20 euro kost.
Lopen over het spoor
Vanuit Belgrado vervolgt de route naar het noorden naar de Hongaarse grens. Sommige migranten lopen hierbij over het spoor, om niet de weg kwijt te raken. Na deze tocht komen ze aan in de Servische grensstad Subotica. Hier verblijven migranten op het terrein van een oude en verlaten steenfabriek, vlak bij de Servisch-Hongaarse grens. De Europese Unie is nu nog maar op een steenworp afstand.
Als de nacht valt, doen sommige migranten een poging om de bossen te doorkruisen, in de hoop niet in de armen te rennen van de Servische of Hongaarse politie. Vaak krijgen ze hulp van smokkelaars.
Saskia Dekkers mocht mee op een nachtelijke patrouille met een gefrustreerd Servisch-Duits politieteam. De agenten laten zien hoe gemakkelijk migranten Schengen binnen kunnen komen en hoe zwak de Servisch-Hongaarse grens is.
Eindelijk, de Europese Unie
En daar is dan Hongarije. Een van de eerste Hongaarse dorpjes die migranten kunnen tegenkomen is Ásotthalom. Burgemeester László Toroczkai is bezorgd. Zijn dorp wordt overspoeld met migranten. Hij heeft zijn boswachters omgeschoold tot burgerwacht.
Het Nieuwsuur-team volgde burgerwacht Zoltan tijdens zijn zoektocht naar Syriërs en Afghanen in de bossen. Ook daar is te zien hoe zwak de grens is en dat migranten gemakkelijk Hongarije binnen kunnen komen om door te reizen naar hun uiteindelijke bestemming in Europa.
De meesten willen naar het Westen omdat zij geen kansen zien in Hongarije. Ze krijgen toegang tot opvangcentra om asiel aan te vragen. Ze krijgen zelfs een gratis treinkaartje voor de reis. Maar in de praktijk blijkt dat ze doorreizen naar Oostenrijk en Duitsland.
Als het aan premier Orban ligt zal Hongarije er alles aan doen migranten buiten de grenzen te houden. Ook als dat beleid niet strookt met dat van de Europese Unie. Deze maand stuurt hij aan acht miljoen Hongaren een brief, waarin wordt gevraagd of vluchtelingen gevangen moeten worden gezet of dat zij ogenblikkelijk moeten worden gedeporteerd.
