Hij was een van de hoofdrolspelers van de afgelopen week: VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra. Door zijn harde opstelling in de bed-bad-brooddiscussie twijfelden verschillende hoofdrolspelers of het kabinet nog wel overeind kon blijven.
Al een aantal weken profileert de VVD zich onder zijn leiding op het gebied van immigratie- buitenlandbeleid. Is die profilering gericht op het profileren van de VVD of het profileren van Halbe Zijlstra?
Nieuwsuur spreekt vanavond met verschillende mensen uit het leven van Halbe Zijlstra. Van de directeur van het autobedrijf waar hij werkte toen hij besloot de politiek in te gaan, tot oud-voorzitter van de Raad voor Cultuur Els Swaab en zijn huidig fractiegenoot Tamara van Ark.
Politiek
Zijlstra, die opgroeide in Oosterwolde in Zuid-Friesland, is zoon van een politieman. In vroeger tijden werkte hij als accountmanager bij leasemaatschappij Arval.
Zijn leidinggevende in die tijd, Dick Bakker herinnert zich nog goed dat Zijlstra naar hem toe kwam met de vraag "mag ik 36 uur werken in plaats van veertig uur, zodat ik de Utrechtse gemeenteraad in kan?"
Het was de eerste keer dat een bewindsman zo bot omging met een advies.
Al snel groeit Zijlstra uit tot fractievoorzitter van de Utrechtse VVD. Vervolgens belandt hij in 2006 in de Tweede Kamer waar hij opvalt door zijn duidelijke toon. Vice-fractievoorzitter Tamara van Ark: "Op zijn eigen typische wijze verwoordt hij onze standpunten. We hebben stevige standpunten en die kan hij goed overbrengen."
Bot
In het eerste kabinet-Rutte werd Zijlstra staatssecretaris van Cultuur. Zijn harde toon wordt niet door iedereen gewaardeerd. Els Swaab, in die tijd voorzitter van de Raad voor Cultuur, schreef samen met honderd mensen een advies over de bezuinigingen op kunst en cultuur. Maar erg serieus genomen voelt ze zich niet.
"Het was de eerste keer dat een bewindsman zo bot omging met een advies waaraan zo veel mensen hadden gewerkt", zegt ze. Volgens Swaab heeft het hart van Zijlstra dan ook nooit gelegen bij de cultuursector.
Arend Jan Boekestijn, oud-Kamerlid voor de VVD, ziet de duidelijke toon van Zijlstra juist als een voordeel. Als je beleid wilt wijzigen, moet je weten wat je wilt en niet bang zijn. Je kunt van Halbe veel zeggen, maar bang is hij niet."
Het is hem niet bedoeld om te shockeren, maar om het standpunt zo helder mogelijk te maken.
Holleeder
Deze week onderhandelde Zijlstra mee over de opvang voor uitgeprocedeerde asielzoekers. Hij vergelijkt de positie van asielzoekers met Willem Holleeder. "Als Willem Holleeder net zo goed naar de rechter zou luisteren als deze mensen, zou hij nog geen dag in de gevangenis hebben gezeten", zei Zijlstra.
Hoewel die opmerking niet bij iedereen in goede aarde valt, begrijpt zijn fractiegenoot Van Ark de bedoeling wel. "De kern was natuurlijk dat als je van de rechter te horen hebt gekregen dat je niet in Nederland kan blijven, je ook naar die uitspraak moet luisteren. Het is hem niet bedoeld om te shockeren, maar om het standpunt zo helder mogelijk te maken."
Opvolger
In september 2014 maakte Zijlstra duidelijk dat hij de ambitie heeft om Mark Rutte op te volgen als VVD-leider. "Als Rutte zou zeggen 'ik stop ermee' en ik zou gevraagd worden, dan zeg ik geen nee", zei Zijlstra.
Maar hij is niet de enige. Binnen de VVD zou ook minister Edith Schippers (Volksgezondheid) gezien worden als mogelijke opvolger van Rutte.