Leerkrachten staan onder grote druk van ouders om het schooladvies aan te passen. Sinds dit jaar is het advies van de basisschool bepalend voor naar welk niveau de leerling gaat. Ouders die ontevreden zijn met het advies, willen toch graag een onafhankelijk oordeel, voordat ze een school kiezen. Daardoor draaien de bureaus die intelligentietesten afnemen overuren.
De ouders van Rosanne kregen in november een voorlopig schooladvies van de basisschool. Dat viel beduidend lager uit dan ze gedacht hadden. “Naar onze mening is het schooladvies alleen gemaakt op begrijpend lezen. Het niveau van rekenen is wel op havo/vwo niveau ”, zegt Burg Valk. "Alle punten van gedrag en het werktempo. Dat zit allemaal goed. Ze wordt puur afgerekend op het begrijpend lezen. En dat is jammer", vult moeder Gisela aan.
Intelligentietest
Rosanne krijgt sindsdien bijles van een kindercoach en haar intelligentie is getest met een NIO- test. Ze is zeker niet de enige. De bureaus die deze testen aanbieden hebben het druk. "Je ziet dat de afgelopen periode absoluut een enorme toename in aanloop naar 1 maart, als het advies wordt gegeven. Bij ons was er een verdubbeling. Ook andere bureaus hebben gemerkt dat er een enorme toename is", zegt Marcel Jansen, van De Testpsycholoog.
Ik wil het natuurlijk wel beter doen. Ik doe er heel erg mijn best voor.
Het schooladvies voor onze dochter is vmbo-kader. Wij schrokken daar eigenlijk wel van.
Schooladvies bindend
Sinds dit schooljaar is het advies van de basisschool bindend. Het was de bedoeling om de druk van de Cito-toets af te halen. Zodat leerlingen geen ‘eindexamen’ meer hoeven te doen aan het einde van de basisschool. De eindtoets, meestal de Cito-toets, wordt nog wel afgenomen, maar pas in april. Mocht de score van de eindtoets hoger zijn dan het schooladvies, kan de basisschool het advies nog naar boven bijstellen.
Bij een lagere score verandert het advies niet. Ouders die ontevreden zijn met het schooladvies willen hier niet op wachten. Omdat de populaire middelbare scholen dan al vol zitten. "We zien dat leerkrachten zich in toenemende mate onder druk gezet voelen door ouders. Omdat ook ouders wel in de gaten hebben dat het schooladvies zo vreselijk belangrijk is", zegt Joany Krijt van CNV Onderwijs Leerkracht.
Ouders nemen nu bijna altijd een intelligentietest af omdat ze het niet eens zijn met het schooladvies.
Onder druk
CNV Onderwijs vindt het niet wenselijk dat ouders hun kinderen op intelligentie laten testen en daarmee de leerkracht onder druk zetten het niveau omhoog bij te stellen. "Wat wij zeggen tegen onze alle leerkrachten: blijf vooral geloven in je deskundig oordeel en het systeem dat eronder zit. Dus zelfvertrouwen is daarin heel belangrijk. Maar communiceer ook op een goede manier. Dus niet alleen: dit is het advies. Het is niet een oordeel van een persoon, maar er zit een heel deskundig systeem omheen."
Toch zijn het niet alleen ouders die tegen het nieuwe systeem zijn. Socioloog van de Universiteit van Amsterdam Herman van de Werfhorst is ook fel tegenstander. De Cito-toets is juist geïntroduceerd om sociale gelijkheid te bevorderen.
"Leerkrachten zijn mensen en mensen zijn altijd bevooroordeeld. Er zijn vooroordelen over leerlingen bij leraren. Het is een zaak om die vooroordelen zo veel mogelijk te beperken", zegt Van de Werfhorst. "Een onafhankelijk oordeel door middel van een toets is daar uitermate geschikt voor."
Het schooladvies is van groot belang, want het is zeer bepalend voor de toekomst van een kind. Van de Werfhorst: “We moeten goed beseffen dat we in Nederland een systeem hebben waarin we op 12-jarige leeftijd de levens van leerlingen scheiden. Op een manier dat ze elkaar wellicht niet meer tegen zullen komen. Ze krijgen andere banen, andere schoolcarrières, ze zitten op andere sportverenigingen. Je kunt je afvragen of dat zo verstandig is."
Leraren moeten vooral blijven geloven in hun deskundige oordeel.
Geen hoger advies
Burg en Gisela Valk willen graag dat hun dochter Rosanne naar een mavo/havo brugklas kan. Maar ondanks de testresultaten van de intelligentietest, die havo/vwo aangaf, blijft de school bij het advies: vmbo-kader. “We waren stom verbaasd dat er niks is gedaan met de andere gegevens en dat ze het advies niet hebben veranderd."
"We zien het als een gevecht met de school. Hoe komen we door die bureaucratie, om een zo’n goed mogelijke middelbare school te krijgen voor Rosanne", aldus Valk.
De enige mogelijkheid lijkt nu nog de eindtoets. In april maakt Rosanne de Citotoets op haar school. Dan kan het schooladvies dus nog naar boven aangepast worden. De druk op de Citotoets en het kind is hierdoor enorm, terwijl de aanpassingen juist bedoeld waren om die druk weg te nemen.