De Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft in Washington het Amerikaanse Congres gewaarschuwd voor Iran. Netanyahu is fel tegen de onderhandelingen van Amerika met Iran over het Iraanse atoomprogramma.
Hij hield de parlementsleden voor dat de fundamentalistische leiders van Iran er sinds hun machtsovername in 1979 op uit zijn om Israël en het Joodse volk te vernietigen en de islamitische revolutie te exporteren. Volgens Netanyahu is Iran met dat laatste verder dan ooit. Het land speelt nu een sleutelrol bij de ontwikkelingen in onder meer Irak, Syrië en Jemen.
Nieuwsuur spreekt vanavond met Sadegh Zibakalam, hij is professor aan de universiteit van Teheran en is altijd een felle criticaster geweest van de Iraanse machthebbers.
"Het grootste gevaar dat onze wereld bedreigt is een huwelijk tussen de militante islam en kernwapens", zei Netanyahu vandaag.
Atoomdeal
Obama liet vooraf zijn ongenoegen blijken over de toespraak van zijn Israëlische collega en zei daarna dat hij niets nieuws heeft gehoord. Volgens Obama biedt Netanyahu geen 'levensvatbaar alternatief'.
"Netanyahu had het in het verleden fout over het Iraanse kerndossier", zei Obama, die ook benadrukte dat hij geen persoonlijk probleem met Netanyahu heeft. Wel bestaat er een 'substantieel meningsverschil' tussen de twee over hoe ervoor gezorgd kan worden dat Iran geen nucleaire wapens ontwikkelt.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry reist juist deze week naar Genève om daar met Iran verder te praten over een nucleair akkoord. De Republikeinse meerderheid in de VS overweegt de sancties tegen Iran verder te verscherpen, wat volgens Obama de onderhandelingen kan verstoren.
Voor de VS is onderhandelen een optie die wellicht minder dan vijftig procent kans op succes biedt, maar die het proberen waard is, aldus Obama.
Onacceptabel
Obama zei gisteren tegen persbureau Reuters dat Iran de komende tien jaar lang zijn nucleaire activiteiten moet stilleggen en daarbij internationaal toezicht moet toestaan. Pas dan kan er sprake zijn van een historisch akkoord.
Maar Netanyahu vreest dat Iran in die tien jaar kernwapens zal verwerven waarmee het Israël zal willen vernietigen. Netanyahu vindt de internationale onderhandelaars te laks.
Iran gaat overigens niet akkoord met een bevriezing van zijn nucleaire programma voor de duur van tien jaar. De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Mohammad Javad Zarif noemt de eis die president Obama gisteren formuleerde onacceptabel.
Ongebruikelijk
Het bezoek van Netanyahu valt juist in deze gevoelige periode. Op uitnodiging van de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, John Boehner, zonder medeweten van het Witte Huis. Obama wist aanvankelijk dan ook van niets en zal Netanyahu om die reden niet ontvangen.
Obama ontvangt geen staatshoofden die midden in een verkiezingscampagne zitten in eigen land. Hij zou daarmee onbedoeld een stemadvies voor de Israëlische verkiezingen kunnen meegeven. Dat Netanyahu in ging op de uitnodiging van de Republikeinen gaat in tegen alle diplomatieke protocollen.
Het heeft de relatie tussen de twee leiders nog verder op scherp gezet. Al is er volgens Netanyahu weinig aan de hand. Nieuwsuurverslaggever en voormalig Amerika-correspondent Tom Kleijn zegt dat het houden van zijn speech belangrijker is dan de inhoud van de speech.
"Zo’n bezoek is partijpolitiek en zorgt voor tegenstellingen tussen de Verenigde Staten en Israël, tussen Democraten en Republikeinen, en ook tussen Democraten onderling", zegt Tom Kleijn.
"In Amerika is het onmogelijk om de verkiezingen te winnen zonder te zeggen dat je vriend bent van Israël. Er zijn ook Joodse senatoren die wel een voorstander zijn van Israël, maar geen steun willen betuigen aan Nethanyahu. Niet naar de speech gaan luisteren van Nethanyahu kan ook een verkeerd signaal afgeven aan de Joodse achterban. Bovendien, als ze wel gaan, dan laten ze hun eigen president Obama weer vallen.”