Morgen komen Marcos van der P. en Enise B. voor de rechter, beter bekend als de Nederlandse Bonnie en Clyde. Vorig jaar trokken zij op rooftocht door Nederland, waarbij slachtoffers vielen door extreem geweld. Tijdens de rechtszaak wordt het psychologisch onderzoek naar de twee gepresenteerd.
Marcos, de leider van de twee, werd als baby geadopteerd vanuit Brazilië. Adoptie speelt in nog twee strafzaken over buitensporig geweld die deze zomer voor de rechter komen.
Over het algemeen pakt adoptie zeer succesvol uit. In sommige gevallen leidt het weghalen van een kind bij zijn of haar natuurlijke moeder tot gedragsproblemen. Professor René Hoksbergen doet al dertig jaar onderzoek naar de effecten van adoptie op kinderen.
Nieuwsuur sprak met hem en met verschillende geadopteerden.
Verdriet en boosheid
Hoksbergen ziet dat de adoptie bij kinderen kan leiden tot veel verdriet en boosheid. "Geadopteerden zijn eigenlijk, gemiddeld genomen, veel bozer dan andere kinderen. Ze zijn boos over het feit dat het zo is gegaan met hun leven, dat hebben ze niet gewild. Het is natuurlijk dat het in heel veel gevallen niet anders kon, maar dat ligt niet aan hen."
Marno Duursma werd toen hij 4 maanden oud was vanuit Indonesië naar Nederland gehaald en hij schreef er een boek over. Duursma herkent de boosheid die Hoksbergen beschrijft. "Ik voelde me als kind altijd erg boos, maar dat kwam voort uit verdriet. Je bent gescheiden van je moeder en dat doet zoveel pijn en er is niemand die dat begrijpt. Als kind kon ik dat niet uiten en werd ik heel agressief, tegen iedereen in mijn directe omgeving."
Vaker gewelddadig
Marcos van der P. gebruikte excessief geweld tegen veel mensen die op zijn pad kwamen. Twee geadopteerde broers uit Hoogeveen schoten vorig jaar drie mensen dood om ze van hun portemonnee te kunnen beroven. In Zwolle schoot een adoptiekind zomaar een straatmuzikant neer.
Dit gewelddadige gedrag hoeft natuurlijk niks met de adoptie te maken hebben, maar Hoksbergen ziet in zijn onderzoek wel verband. "Adoptiejongeren lopen inderdaad, helaas, een groter risico om in de criminaliteit terecht te komen. Uit diverse onderzoeken komt naar voren dat geadopteerden vier tot vijf keer vaker met justitie in aanraking komen dan niet-geadopteerden. Ze vertonen vier à vijf keer vaker probleemgedrag zoals agressiviteit of houden zich bezig met criminaliteit."
Uit diverse onderzoeken komt naar voren dat geadopteerden vier tot vijf keer vaker met justitie in aanraking komen dan niet-geadopteerden.
Tikkende tijdbom
Bij veel adoptiekinderen komt hun boosheid niet op die manier naar buiten, maar volgens Marno Duursma snappen zij vaak wel waar het geweld van andere adoptiekinderen vandaan komt.
"Toen ik las over de Bonnie en Clyde schrok ik van het extreme geweld, maar toen ik las dat hij geadopteerd was, vielen dingen op z’n plek. Ik kon me goed verplaatsen in zijn gevoel. Al die boosheid zit zo diep van binnen en het kropt zich op. Omdat je je sociaal wenselijk probeert te gedragen en het niet durft te uiten, groeit en groeit het. Je wordt vanzelf een tikkende tijdbom."
Oswaldo Vriend is geadopteerd en al op jonge leeftijd kwam hij in aanraking met criminaliteit. Volgens hem liggen de wortels van zijn criminele gedrag in de adoptie. "Het feit dat ik problemen heb gehad in mijn hele verleden komt voor een groot deel doordat ik mijn adoptie gewoon niet kon accepteren. Als je je adoptie accepteert, dan denk ik dat het makkelijker gaat, dat je betere keuzes kan en wil maken voor jezelf. Maar ik accepteerde het niet en daarom is het absoluut de oorzaak, zeg maar."
Zorg en begeleiding
Waldo, zoals hij door iedereen wordt genoemd, werd veroordeeld voor een geweldsdelict en kreeg 3 jaar cel en tbs. Het is volgens hem belangrijk dat er naar de adoptie gekeken wordt bij de berechting. "Een delict blijft een delict, een strafbaar feit blijft een strafbaar feit. Los van wat zich daarvoor allemaal heeft afgespeeld, maar er moet wel gekeken worden naar hulpverlening. Plaats zo’n kind bij iemand of een instantie waar mensen zelf geadopteerd zijn."
Al 25 jaar probeert Hoksbergen de nazorg bij adoptie meer onder de aandacht te krijgen. Volgens hem leidt begeleiding van het kind zodra het in Nederland aankomt tot betere omgang met de boosheid en het verdriet.
"Met nazorg kun je problemen met de helft verminderen, want juist aandacht hebben voor de bijzondere problemen van geadopteerden zodra ze geplaatst worden in een gezin, schept de mogelijkheid dat er begrip is. Dan kunnen de ouders beter omgaan met het probleemgedrag."
25 jaar geleden was er nog geen nazorg. Dat was not done, want dan leek het of je een kat in de zak had gekocht.
Positief effect
Ook Marno Duursma ziet de positieve effecten van nazorg. "Je ziet dat de jongens die terechtstaan allemaal boven de 25 zijn. 25 jaar geleden was er nog geen nazorg. Dat was not done, want dan leek het of je een kat in de zak had gekocht: een product met een probleem achteraf. Nu wordt er steeds meer nazorg geboden. Dus de kinderen die de afgelopen jaren geadopteerd zijn, zullen minder extreme problemen ondervinden, omdat er gewoon beter wordt begeleid."