Het leek zo mooi in 2011: dictator Muamar Kadhafi was verdreven en Libië was bevrijd, met hulp van Amerikaanse en Europese gevechtsvliegtuigen.
Nu vier jaar later is het land ondergedompeld in een burgeroorlog en krijgt Islamitische Staat (IS) er steeds meer voet aan de grond. Waar ging het mis?
Mariëlle Tweebeeke spreekt met minister Bert Koenders in Amsterdam op een conferentie over VN-vredesmissies. Koenders noemde Libië eerder het grootste gevaar voor Europa. Ook een gesprek met Libiër Mohammad Khattal, die als oppositielid in 1998 naar Nederland is gevlucht.
Politiek wapen
Libië verkeert in een staat van chaos en wetteloosheid. Er zijn twee regeringen en tal van milities die om de macht vechten. Terreurgroep IS profiteert volop van de chaos in het land. De veiligheidssituatie is zo ernstig dat Italië zijn landgenoten heeft geëvacueerd.
De groeiende onrust in Libië leidt ook tot een massale vluchtelingenstroom naar Italië. Afgelopen weekeinde pikte de Italiaanse kustwacht in twee dagen tijd ruim 2700 bootvluchtelingen op uit zee. Italiaanse media suggereren dat IS de vluchtelingenstroom vanuit Libië regisseert als politiek wapen tegen Italië en de Europese Unie.
Vorige week bleek al dat een groep migranten onder bedreiging van wapens tijdens een storm de oversteek naar Italië moest maken.
De terreurorganisatie zou met een groot aantal vluchtelingen Europa uit balans willen brengen. Italië werd deze week rechtstreeks bedreigd door IS met de boodschap 'we staan 350 kilometer ten zuiden van Rome'. Het land wil met VN-mandaat mogelijk vijfduizend militairen naar Libië sturen.
Onthoofding
De Egyptische president Sisi wil ook dat een internationale coalitie onder VN-vlag ingrijpt in Libië. Egypte is direct betrokken geraakt bij het conflict in Libië door de gruwelijke onthoofding van 21 koptische christenen door strijders van IS. Egyptische gevechtsvliegtuigen bombardeerden daarna al trainingskampen en wapenopslagplaatsen van de Libische tak van IS.
De Fransen lobbyen ook al maanden voor een internationale actie in Libië. Gisteren kondigden ze aan gevechtsvliegtuigen aan Egypte te verkopen. Het Élysée liet toen weten dat president Hollande en Sisi het erover eens zijn dat de Veiligheidsraad bij elkaar moet komen om nieuwe maatregelen te treffen.
IS-vlag
In het Libische plaatsje Derna, waar zo’n 100.000 mensen wonen, wappert inmiddels de vlag van IS. Strijders houden er publiekelijke parades en vluchtelingen voor de Amerikaanse bombardementen zouden er mogelijk een onderkomen vinden.
Volgens jihadistische websites die zeggen dat ze verbonden zijn aan IS, zouden tenminste vijf Libische steden in handen zijn van de terreurgroep. In het oosten van Libië huist tevens Ansar al-Sharia, een aan al Qaida gelieerde groep die betrokken zou zijn geweest bij de aanslag op de Amerikaanse ambassade in Benghazi, waarbij in 2012 de ambassadeur en drie Amerikanen om het leven kwamen.