De kritiek op de nieuwe Europese reddingsoperatie in de Middellandse Zee liegt er niet om, na een nieuwe ramp. Daarbij kwamen zondagnacht op de Middellandse Zee 29 vluchtelingen om door onderkoeling aan boord van een open Italiaanse patrouilleboot, 15 anderen bevinden zich in kritieke toestand. Er komt een gerechtelijk onderzoek.
Vanavond in Nieuwsuur een gesprek met Carlotta Sami van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR.
"Het is verschrikkelijk", zegt Pietro Bartolo, van de gezondheidsdienst op het eilandje Lampedusa in de krant La Stampa. "Onder hen zijn zoveel jongeren. Zij zijn allen nat, zij zijn van kou gestorven."
Noodoproep
Volgens Giusi Nicolini, de burgemeester van Lampedusa, heeft de EU geen geschikte schepen voor het redden van grote aantallen vluchtelingen en is daarom schuldig aan deze tragedie.
De Italiaanse kustwacht haalde de vluchtelingen uit een sloep bij de Libische kust. Aan boord van het vaartuig zaten in totaal 105 migranten, voornamelijk afkomstig uit Libië. Zeven van hen waren al overleden bij aankomst van de marine.
Het is simpelweg onmogelijk met deze schepen mensen te redden op 100 tot 120 mijl van Lampedusa.
Door harde wind en hoge golven arriveerden de patrouilleschepen na een noodoproep betrekkelijk laat bij de immigrantenboot.
Beschermen
De reis terug naar het eiland Lampedusa, waar de Italiaanse reddingsposten zitten, duurde opnieuw uren. "De reis op die open patrouilleschepen is veel mensen fataal geworden. Ze zaten nat aan boord, bij een temperatuur van net een paar graden boven nul”, zegt Carlotta Sami van vluchtelingenorganisatie UNHCR.
"Dit is precies waar we bang voor waren nadat Europa de reddingsoperaties op de Middellandse Zee had overgenomen. Dit jaar zijn nu al vijftig mensen bij de oversteek omgekomen. Vorig jaar was dat in dezelfde periode nul.”
"Het materieel dat nu wordt ingezet is ongeschikt voor het redden van mensen. Vermoedelijk hadden we onder Mare Nostrum niet dit aantal doden gezien”, zegt ook een van de artsen die op Lampedusa de opvang coördineert.
"Het is simpelweg onmogelijk met deze schepen mensen te redden op 100 tot 120 mijl van Lampedusa, en ze daarna te beschermen tegen wind en kou”, zegt de arts in de krant La Repubblica.
Actief zoeken
Na twee scheepsrampen met meer dan 350 doden voor Lampedusa in oktober 2013 had Italië de reddingsmissie Mare Nostrum in het leven geroepen.
Eind vorig jaar kwam een eind aan Mare Nostrum, waarbij Italië met 900 militairen actief op zee zochten naar migranten. Er werden op die manier zo'n 150.000 bootvluchtelingen gered.
Maar aan de operatie hing een flink prijskaartje: 9 miljoen euro per maand. En dat bedrag wilde Italië niet langer in zijn eentje ophoesten. Daarom werd Mare Nostrum ingeruild voor operatie Triton, uitgevoerd door het EU-grensagentschap Frontex en EASO, het Europees Agentschap voor Asiel. Met Triton betaalt Europa nu mee aan de reddingsoperaties op de Middellandse Zee.
De nadruk ligt bij Operatie Triton eerder op het bewaken van de grenzen dan op het actief en preventief zoeken naar vluchtelingen. De kustwachten gaan minder ver de zee op dan de Italiaanse militairen eerder deden.
De VN-Vluchtelingenorganisatie (UNHCR) vindt het EU-programma ontoereikend. Morgen spreekt het Europarlement erover.