Wilde eenden lijken de bron van de vogelgriep-besmettingen in Nederland. Onderzoekers hebben het virus ontdekt in de uitwerpselen van twee smienten. Het gaat om het dodelijke en zeer besmettelijke H5-type. Het N-type van het virus is nog niet bekend.
De uitwerpselen werden aangetroffen in de buurt van Kamerik (provincie Utrecht), ten oosten van de getroffen boerderijen in Hekendorp, Ter Aar en Zoeterwoude.
Het is voor het eerst dat het dodelijke virus in Nederland is aangetroffen bij wilde vogels. Het vermoeden dat trekvogels de oorzaak van de besmettingen zijn, bestaat wel al langer.
Staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken laat onderzoek doen naar de rol van wilde vogels bij de verspreiding. Ze maakte het nieuws vanavond bekend in een brief aan de Tweede Kamer.
Overwinteren
Smienten zijn trek-eenden en komen in Nederland overwinteren. "Ze komen met miljoenen tegelijk vanuit Noord-Scandinavië en Rusland", zegt viroloog Ron Fouchier. Het is nog niet zeker of de vogels het virus hebben meegenomen vanuit die gebieden. "We hebben nu smienten positief getest op het virus, maar andere soorten kunnen ook drager zijn. Het virus kan ook nog op een andere manier Nederland zijn binnengekomen."
Fouchier noemt de smient een typische grazer. "Ze houden van weilanden. Als smienten het virus op het land van een boer uitpoepen, kan de boer het virus via zijn laarzen zijn bedrijf binnen halen." Ook ratten en muizen kunnen via de uitwerpselen van de vogels het virus overbrengen.
Bedrijven apart besmet
Uit onderzoek van het Centraal Veterinair Instituut (CVI) blijkt dat de vier bedrijven in Hekendorp, Ter Aar en Kamperveen apart van elkaar besmet zijn geraakt. Er is geen contact aangetoond tussen de bedrijven onderling. "Waarschijnlijk is het zo dat al die uitbraken zijn begonnen met virussen die wilde vogels bij zich droegen", zegt Fouchier.
Dit weekend werd in Zoeterwoude vogelgriep vastgesteld: het vijfde geval in twee weken tijd. Die besmetting wordt nog nader onderzocht.
In alle vijf gevallen gaat het om de H5N8-variant van het vogelgriepvirus. Tot nu toe zijn zeven boerderijen geruimd. Bij twee bedrijven gebeurde dat uit voorzorg.