Kamer debatteert over de vluchtelingentop van 17 maart
Premier Rutte kan met steun van VVD en PvdA 'Turkijedeal' uitonderhandelen
Het debat is afgelopen. Premier Rutte kan op de Europese top van donderdag 17 en vrijdag 18 maart verder onderhandelen met Turkije en de andere EU-landen over een 'vluchtelingendeal'. De regeringspartijen steunen hem, en morgen bij de stemmingen over de moties zal blijken hoe groot de bezwaren van de oppositiepartijen zijn. Alleen de PVV en groep Bontes/Van Klaveren willen dat Rutte helemaal geen deal sluit. Zij willen dat de Nederlandse grenzen dicht gaan.
Rutte sneert nog even naar afwezige Pechtold
Aan het einde van het debat maakt premier Rutte nog een laatste grapje over de afwezigheid van D66-leider Pechtold, die een eigen vluchtelingenavond had georganiseerd en dus niet bij het debat was. "Nou kijken wat de heer Pechtold er van vond, vanavond bij Pauw", zei Rutte lachend toen hij wegliep.
Rutte verwijst motie oppositie naar de prullenbak
Premier Rutte zegt dat de motie van de oppositiepartijen, dat zij eerst precies de deal op papier willen hebben voor zij hun mening geven, onwerkbaar is. "Dat kan toch niet, zo werkt het toch niet", zegt Rutte. "Ik kan toch niet als enige regeringsleider op de top zeggen, kunt u nog even wachten want ik moet eerst terug naar de Tweede Kamer in Nederland." Rutte vindt dat de fracties hem voorafgaand aan de top wel of niet het mandaat moeten geven om de onderhandelingen volgens afspraak namens Nederland te voeren.
Rutte: Nee, de eisen voor Turkije worden niet versoepeld
Premier Rutte zegt dat de berichten niet kloppen dat de Europese Commissie zou instemmen met visumvrij reizen voor Turkije terwijl nog niet aan alle eisen is voldaan. Ook zegt hij dat het niet waar is dat de toetredingseisen minder streng zullen worden.
Rutte naar Libanon
Premier Rutte gaat zelf "ergens de komende weken" naar Libanon om naar de omstandigheden in de vluchtelingenkampen daar te kijken. Hij spreekt ook de koning van Jordanië over de vluchtelingenopvang. Libanon en Jordanië zijn buurlanden van Syrië waar miljoenen vluchtelingen voor de oorlog en IS terechtkomen en worden opgevangen.
Het debat is geschorst tot 22.15 uur
Premier Rutte zal daarna reageren op de verschillende moties. Daarover wordt morgen gestemd.
Buma wil brief van Rutte
CDA-leider Buma wil een brief van premier Rutte vóór de stemmingen van morgen over of het klopt dat de visumafspraken met Turkije toch zijn versoepeld door de EU. Buma heeft van een bericht aan Turkije gehoord waarin staat dat toch niet aan alle 72 voorwaarden voor visumvrij reizen hoeft te worden voldaan.
Ook de VVD-fractie en de CU willen nogmaals van premier Rutte de bevestiging dat Turkije aan de afgesproken criteria voor visumvrij reizen en toetreding tot de EU moet voldoen, en dat er geen sprake is van een versoepeling.
Zijlstra (VVD): hou eens op met het verdraaien van de feiten
VVD-fractievoorzitter Zijlstra wijst PVV-leider Wilders er op dat zijn partij heeft ingestemd met het visumvrij reizen van Turkse staatsburgers. "Op 7 oktober 2011 heeft de PVV als derde partij van het gedoogkabinet niets ondernomen om de afspraak met Turkije tegen te gaan. Waar zijn de moties van de PVV om dit tegen te houden? U heeft niets gedaan", zegt Zijlstra. "Hou nou eens op met het verdraaien van de feiten." Wilders houdt vol dat zijn partij altijd tegen is geweest.
"Die tweede 3 miljard is voor 2018"
Premier Rutte vindt de argwaan bij een deel van de oppositiepartijen niet nodig. Hij zegt dat de afspraken met Turkije over het overmaken van twee keer 3 miljard euro streng genoeg zijn. Het geld wordt pas overgemaakt als Turkije de afspraken is nagekomen. "De tweede 3 miljard is voor 2018. Tegen die tijd weten we al lang of dit werkt of niet, we verwachten al over een paar weken de eerste resultaten."
Rutte ziet niets in sancties voor Turkije
CDA-leider Buma wil weten of onderdeel van de afspraken is dat Turkije sancties krijgt opgelegd als het land zich niet aan de afspraken houdt. Rutte ziet daar niets in: "Het is net of de heer Buma bij het tekenen van de huwelijkspapieren ook vast afspraken wil maken over de scheiding". Rutte herhaalt dat hij niet begrijpt dat "een bestuurderspartij als het CDA" om Turkije wil heenwerken.
"Maandag of dinsdag hiermee van start gaan anders blijven die boten komen"
Premier Rutte heeft er vertrouwen in dat de afspraken met Turkije rondkomen en dat zij gaan werken. "We moeten het liefst maandag of dinsdag met dit programma gaan beginnen want de boten blijven komen. Ik weet niet of dat haalbaar is, maar wat mij betreft in ieder geval zo snel mogelijk." Dat kan wat Rutte betreft ook in een soort testfase om te kijken hoe het werkt.
Turkije lid van EU tijdens het kabinet-Rutte 15?
Premier Rutte schetst de gevolgen van de deal met Turkije voor vluchtelingen
Premier Rutte schetst de gevolgen van de deal met Turkije voor vluchtelingen. "Als je op een bootje stapt loop je het risico dat je het niet overleeft, de overtocht kost gezinnen veel geld, als je al in Griekenland aankomt wordt je teruggestuurd en als je in Turkije terug bent hoor je dat de kans op asiel in Europa nagenoeg nul is. De verwachting is dat als we dat een paar weken zo doen, de stroom migranten en vluchtelingen afneemt."
De wens van partijen als CDA, CU en D66 om met dit Turkije geen afspraken te maken vindt Rutte niet realistisch omdat er dan nog meer mensen verdrinken en Griekenland met een onoplosbaar probleem komt te zitten. Rutte wijst erop dat de vluchtelingenstroom door Syrië wordt gebruikt als een machtsmiddel om Europa onder de druk te zetten.
Turkije heeft hier ook last van, zegt hij, omdat de route naar Griekenland een aanzuigende werking heeft op migranten uit Irak, Iran en Afghanistan. "Dat heeft een ontwrichtende uitwerking op de Turkse samenleving".
Rutte helpt misverstand de wereld uit: verslappen toelatingseisen niet
"Om Turkije heenwerken is geopolitieke non-oplossing"
Premier Rutte heeft kritiek op de zienswijze van CDA-leider Buma dat het vluchtelingenprobleem moet worden aangepakt door om Turkije heen te werken. "Dat is een geopolitieke non-oplossing", zegt Rutte.
Buma zegt dat hij er op zich wel voor is om met Turkije samen te werken, maar dat Turkije aan de eerste deal gehouden moet worden voordat er een nieuwe deal wordt gesloten. Buma: "Dat is wat ik bedoel met de uitverkoop aan Turkije". Rutte begrijpt niet dat Buma zijn eerdere woorden niet terugneemt.
"PVV-leider Wilders is in paniek, dat snap ik wel", zegt Rutte
Premier Rutte reageert op de bewering van PVV-leider Wilders dat hij beloften heeft gedaan aan de kiezer die hij niet nakomt. "Ik begrijp dat de heer Wilders in paniek is, dat snap ik wel. Want hij heeft veel plezier gehad van dit probleem. En wij zijn dat probleem nu aan het oplossen. De cijfers gaan naar beneden."
Wilders valt Rutte hierna nog harder aan en noemt hem een geboren leugenaar.
Op een andere locatie in Den Haag...
D66-leider Pechtold is niet aanwezig bij het debat. Zijn partij heeft Kamerlid Verhoeven gestuurd, omdat Pechtold een eigen D66-vluchtelingenavond wilde spreken.
Rutte: cruciaal dat westelijke Balkanroute is gesloten
Premier Rutte benadrukt dat het erg belangrijk is dat de route voor migranten via de westelijke Balkanroute is gesloten, ook al levert dat op dit moment nog grote humanitaire problemen op. Over alternatieve routes via Albanië en Italië worden, "as we speak" zegt Rutte, afspraken gemaakt.
Rutte: aanslagen Ankara verschrikkelijk
Premier Rutte heeft zijn medeleven betuigd aan de Turkse regering na de aanslag van afgelopen zondag in de hoofdstad Ankara.
Het debat is geschorst tot 20.15 uur
Dan zal premier Rutte namens het kabinet de vragen van de Tweede Kamer beantwoorden.
SGP: Turkije onderdeel probleem
De SGP is bang dat Turkije "geen onderdeel vormt van de oplossing, maar in een bepaald opzicht onderdeel is van het probleem." SGP-Kamerlid Bisschop wenst het kabinet veel wijsheid toe bij de besprekingen op 17 en 18 maart.
Voordewind: vooral Turkije wordt er beter van
ChristenUnie-Kamerlid Voordewind stelt dat vooral Turkije beter wordt van de deal, en niet de vluchtelingen. "Waarom krijgt Turkije er nog eens drie miljard bij, terwijl de situatie van vluchtelingen niet aanzienlijk is verbeterd, vraag ik de premier."
De partij wil verder dat de UNCR betrokken wordt bij de vraag of Turkije een 'veilig derde land' is, om vluchtelingen op te vangen. Voordewind vindt dat die beslissing niet politiek gekleurd mag zijn.
Kamerlid Kuzu houdt minuut stilte
Kamerlid Kuzu gebruikt zijn spreektijd in het debat over vluchtelingen voor een minuut stilte voor de slachtoffers van de aanslag zondagavond in de Turkse hoofdstad Ankara.
GroenLinks: balletje-balletje met vluchtelingen
GroenLinks-leider Klaver wil van het kabinet weten hoeveel vluchtelingen er in Europa opgevangen gaan worden. Hij vindt de ruil van illegale migranten tegen geregistreerde Syrische vluchtelingen "een soort balletje-balletje". Ook hij wil van het kabinet weten of Turkije wel echt een 'veilig derde land' is waar volgens het vluchtelingenverdrag mensen kunnen worden opgevangen.
Samsom: afspraken voldoen aan vluchtelingenverdrag
PvdA-leider Samsom zegt SP-leider Roemer toe dat de afspraken met Turkije aan de eisen van het vluchtelingenverdrag voldoen. Turkije is in de zin van dat verdrag een veilig derde land. Dat betekent dat asielzoekers die daar vandaan komen op juridische gronden kunnen worden teruggestuurd, want ze komen al uit een veilig land.
Dit maakt volgens het kabinet een eind aan de mensensmokkelroutes, omdat het zo geen zin meer heeft om in een bootje van Turkije naar Griekenland te stappen. "Dat wordt hard in het akkoord afgesproken. Dat is een taak van deze regering en de andere Europese landen."
Samsom zegt ook toe dat er niemand wordt teruggestuurd naar Turkije als in Griekenland de registratie en asielprocedures niet op orde zijn.
Zijlstra tegen Wilders: hou eens op met dat geneuzel
VVD-fractievoorzitter Zijlstra heeft er genoeg van dat PVV-leider Wilders zegt dat de VVD liegt. Zijlstra: "We hebben hier gewoon een debat. De VVD zegt waar het voor staat. Hou eens op met dat geneuzel." PVV-leider Wilders vindt dat de VVD liegt over het succes van de maatregelen. Wilders: "Het is een VVD-hobby om vluchtelingen toe te laten." Zijlstra wijst op de dalende lijn van de migrantenstroom die naar Nederland komt.
Zijlstra: eisen aan Turkije niet versoepelen
"Als ik goed geïnformeerd ben voldoet Turkije nu aan 19 van de 72 eisen voor visumvrij reizen door Europa," zegt Zijlstra. Hij wil van het kabinet weten of de kans inderdaad nul is dat Turkije op 1 juli ineens aan alle voorwaarden voldoet. Hij gaat ervan uit dat de eisen aan Turkije niet zullen worden versoepeld.
Ook acht hij de kans heel klein dat Turkije ooit zal voldoen aan de toetredingseisen voor EU-lidmaatschap. "Zoals Samsom al zei na de sluiting van de krant Zaman, Turkije is verder weg van toetreding dan ooit". ChristenUnie en D66 geloven het niet, en noemen de VVD naïef. "Ik waarschuw maar alvast, voor als we hier eind juni weer staan", zegt CU-Kamerlid Voordewind.
Zijlstra wijst erop dat Turkije geen behoefte heeft aan een nieuwe vijand in Europa. "Het land heeft problemen genoeg met Rusland en buurlanden, en intern." Hij gaat er daarom vanuit dat Turkije geen misbruik zal maken van de afspraken.
Het realisme van de VVD?
SP: waarom eist de VVD niet dat de mensenrechtensituatie in Turkije wordt verbeterd?
SP-leider Roemer is het er niet mee eens dat vluchtelingen en migranten worden teruggestuurd naar Turkije omdat in dat land mensenrechten worden geschonden. "Waarom eist de VVD niet dat dat wordt verbeterd?" Ook GroenLinks-leider Klaver vindt het onbegrijpelijk dat de VVD Turkije als een veilig land voor vluchtelingen beschouwt.
VVD-fractievoorzitter Zijlstra zegt dat hij geen vriend is van het Turkse regime maar dat Turkije nodig is voor een oplossing van het vluchtelingenprobleem. "Onze verzorgingsstaat kan het niet aan, als we die overeind willen houden, moeten we zorgen voor het verleggen en stoppen van de vluchtelingenstroom. Dat vind ik goed te verdedigen." Hij zegt dat Turkije aan de regels van het Vluchtelingenverdrag voldoet. "Ik ga ervan uit dat ze dit soort dingen in Europa wel drie keer checken."
Zijlstra: we moeten Turken niet op hun bruine ogen geloven
VVD-fractievoorzitter Zijlstra zegt dat het nog geen gelopen race is, maar dat de afspraken met Turkije ervoor kunnen zorgen dat de illegale migratie onder controle komt, "en misschien wel stopt". Zijlstra verwacht dat de illegale migratiestroom snel kan stoppen. Dan is hij bereid om met Turkije te praten over de overname van Syriërs uit de vluchtelingenkampen.
"Maar we moeten die Turken niet op hun bruine ogen geloven". Eerder vergeleek Zijlstra de gesprekken met Turkije met een Arabische markt. Hij vindt dat wat daar is uitgekomen "een faire deal". Hij vindt het juist een historische fout als Europa deze kans zou laten lopen.
"Als je illegaal oversteekt moet je terug. In Turkije kun je je als vluchteling melden."
ChristenUnie: vindt het CDA Turkije een veilig land voor vluchtelingen?
ChristenUnie-Kamerlid Voordewind wil weten of het CDA Turkije een veilig land vindt om vluchtelingen naar terug te sturen. Ja, zegt Buma, volgens het vluchtelingenverdrag. Een individu dat op individuele gronden vreest voor zijn veiligheid moet in Nederland of een ander Europees land worden opgevangen, zegt hij. "Maar die massale stroom uit Afghanistan kunnen wij gewoon niet aan."
CDA-leider Buma: ongeveer vandaag zou de stroom zijn afgenomen tot nul
CDA-leider Buma herinnert premier Rutte aan zijn belofte dat "binnen zes tot acht weken" de vluchtelingenstroom sterk zou zijn afgenomen. "Ongeveer vandaag zou de stroom zijn afgenomen tot nul. Hoe staat het daarmee, vraag ik de minister-president."
Buma vindt niet dat Europa toetredingsonderhandelingen moet beginnen met een land waar de regering kranten sluit en de rechterlijke macht ter discussie stelt. "We gooien onze democratische waarden in de uitverkoop." Hij wil dat de drie miljard extra voor Turkije aan Griekenland en bijvoorbeeld Jordanië gegeven worden. Verder wil hij sancties als Turkije afspraken niet nakomt.
SP-leider Roemer: de regio kan niet alles oplossen
De regio kan niet alles alleen oplossen, zegt SP-leider Roemer. Hij vindt dat er te weinig gebeurt om de situatie in de kampen in de buurlanden van Syrië te verbeteren. Ook vraagt Roemer zich af hoe wordt gecontroleerd dat de miljarden euro's die naar Turkije gaan ook worden gebruikt voor betere omstandigheden voor vluchtelingen. Roemer wil dat het kabinet een eind maakt aan de militaire inzet tegen IS. Hij noemt dat "olie op het vuur gooien."
Kamerlid Bontes: Rutte is een grote angsthaas
Kamerlid Bontes vindt dat Turkije zich "Europa in chanteert". Hij denkt dat de afspraken met Turkije nooit zullen worden nagekomen en denkt dat ze het einde van Europa inluiden. Hij geeft daarvan ook Duitsland de schuld: "De krankzinnige Duitse bondskanselier heeft Europa in brandt gezet."
PVV-leider Wilders: afspraken met Turkije historische fout
"Een historisch fout akkoord meneer de minister-president, een historische fout." PVV-leider Wilders ziet niets in de afspraken met Turkije omdat hij verwacht dat de Turkse president Erdogan zijn beloften nooit nakomt en zich gedraagt als een dictator. "Als Erdogan zijn zin niet krijgt zet hij de sluizen van de mensensmokkel gewoon weer open."
Hij wil ook niet dat Turkse staatsburgers visumvrij door Europa kunnen reizen. Hij verwacht dat veel Turken de illegaliteit in zullen verdwijnen. "Hoppa, 80 miljoen visumvrije Turken erbij."
GroenLinks: wil D66 een aantal noemen?
D66-Kamerlid Verhoeven wil de vraag van GroenLinks-leider Klaver, hoeveel vluchtelingen D66 wil opvangen, niet beantwoorden. Verhoeven zegt dat hij geen valse verwachtingen wil wekken, maar dat D66 wel vindt dat de opvang ruimhartig moet zijn. "Maar ik ga geen getal noemen. Want plus 1 betekent dan vervolgens: die laten we niet meer toe." Klaver vindt dit niet geloofwaardig.
CDA-leider Buma vraagt zich af waar D66-leider Pechtold is
CDA-leider Buma vindt het vreemd dat D66-leider Pechtold op een andere locatie dan in de Tweede Kamer een plan presenteert over de aanpak van het vluchtelingenprobleem. D66-Kamerlid Verhoeven vindt de opmerking van Buma een voorbeeld van elkaar vliegen afvangen.
D66: dubieuze deal Turkije
D66 vindt dat er nog veel te veel onduidelijk is over de inhoud en de gevolgen van de afspraken van de Europese Unie met Turkije. "Europa staat op een historisch kruispunt", zegt D66-Kamerlid Verhoeven. Verder is D66 optimistisch dat alle ideeën die tot nu toe zijn bedacht kunnen leiden tot een nationaal plan.
VVD-fractievoorzitter Zijlstra vindt nog niet helemaal duidelijk waar D66 nu voor of tegen is. Verhoeven vraagt zich bijvoorbeeld af of Turkije niet expres bootjes zal doorlaten zodat Europa meer vluchtelingen van Turkije overneemt.
Kamerlid Kuzu wil minuut stilte voor slachtoffers aanslag Ankara
Alle andere fracties wijzen zijn voorstel af en willen beginnen met het debat over de afspraken met de EU en Turkije over het vluchtelingenvraagstuk. In principe kan iedereen bij de voorzitter voorstellen een minuut stilte te houden. Het is de gewoonte dit vooraf te doen zodat de andere fracties erover kunnen meebeslissen en de Tweede Kamer dat ook bekend kan maken en kan aankondigen aan belanghebbenden. Kamerlid Kuzu week van dit gebruik af.