"Plasterk moet diep door het stof"

"Het wordt een buitengewoon pittig debat", zegt politiek redacteur Joost Vullings in het Radio 1 Journaal over het debat met de ministers Plasterk en Hennis vandaag in de Tweede Kamer. Vooral Plasterk moet zich verantwoorden over de gang van zaken rond het onderscheppen van 1,8 miljoen telefoongegevens. De kwestie leidde de afgelopen dagen tot veel ophef.

Hoe vervelend gaat het worden voor Plasterk?

"Heel vervelend. De oppositie is kritisch. Plasterk heeft toegegeven dat hij de Kamer verkeerd heeft geïnformeerd. Hij zei eerder in Nieuwsuur dat de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA gegevens van telefoongesprekken met Nederlanders verzamelde. Later bleek dat niet te kloppen. Je zou kunnen zeggen dat hij een bondgenoot valselijk heeft beschuldigd. Toen hij en minister Hennis van Defensie er drie weken later achterkwamen dat de verklaring van Plasterk niet klopte, besloten ze de Kamer niet te informeren. Ze vonden het niet in het belang van de staat om in te gaan op de werkwijze van de inlichtingendiensten. Het niet goed informeren is al ernstig, maar vooral het niet goed maken van die fout valt erg slecht bij de oppositie, dus het wordt echt een buitengewoon pittig debat."

Wat zou hij kunnen doen om de Kamer te overtuigen?

"Plasterk moet echt goed uitleggen wat het staatsbelang was waardoor hij de Kamer niet heeft ingelicht. Hij moet heel diep door het stof gaan. Want in de brief die hij gisteren naar de Kamer stuurde over zijn interview bij Nieuwsuur, zegt hij: "terugkijkend hierop vindt de minister van BZK dat hij deze mogelijke verklaring achterwege had moeten laten". Dat is het begin van een excuus, maar dat moet echt veel ruimhartiger. Uiteindelijk draait het om de vraag of de Kamer voldoende vertrouwen heeft in hoe Plasterk de inlichtingendiensten aanstuurt."

Kan hij diep door het stof gaan?

"Frans Weekers moest twee weken geleden ook excuses aanbieden omdat hij had gezegd dat mensen door hun eigen schuld die toeslag niet kregen. Weekers deed daar twintig minuten over en dat leverde zo'n chagrijn op dat eigenlijk ook zijn val inleidde. We zijn er niet om meneer Plasterk te coachen, maar als hij slim is gaat hij heel snel ook door het stof."

Blijven coalitiepartijen VVD en PvdA achter hem staan?

"Ja, van die kant heeft hij weinig te vrezen."

De oppositiepartijen D66, ChristenUnie en de SGP werken nu nauw samen met het kabinet. Blijven deze 'meest geliefde' oppositiepartijen hem ook steunen?

"Dat is onduidelijk. Gisteren was er een bijeenkomst van de coalitiepartijen en D66, CU en SGP. De partijen komen af en toe bij elkaar om te praten over de akkoorden die ze hebben gesloten. In de bijeenkomst is met geen woord gewisseld over de positie van Plasterk. De oppositie wil de handen vrij houden om een keuze te kunnen maken en de coalitie wilde absoluut niet de indruk wekken dat de partijen onder druk werden gezet. Dus we weten niet waar deze oppositiepartijen staan."

Kan minister Plasterk nog voorkomen dat er een motie van wantrouwen tegen hem wordt ingediend?

"Ik denk het niet. Het gaat om de vraag hoeveel steun er in de Kamer is voor zo'n motie."