Hoe de honkbalbond ondanks succes in de rode cijfers dook
De Koninklijke Nederlandse Baseball en Softball Bond verkeert aan de vooravond van het nieuwe honkbalseizoen in zwaar weer. Begin dit jaar breekt er voor het eerst paniek uit in de tent: de KNBSB komt 360.000 euro tekort. Eind maart stapt het bondsbestuur op.
En dat terwijl het Nederlands honkbalteam al jaren floreert en goed verdient bij de World Baseball Classic (WBC), het WK voor profs. Wat is er misgegaan?
Financiële nachtmerrie
Winter 2017. De World Baseball Classic staat voor de deur. Nederland heeft een sterrenteam met Didi Gregorius, Andrelton Simmons, Kenley Jansen, Xander Bogaerts en Jonathan Schoop. Topspelers die in de Amerikaanse Major League Baseball uitkomen voor clubs als Boston Red Sox, Los Angeles Dodgers en New York Yankees.
Dit kwintet wordt aangevuld met onder meer twee toppers uit de Japanse competitie: werper Rick van den Hurk en homerunkoning Wladimir Balentien. En daar ontstaat een probleem.
De spelers moeten verzekerd zijn. De premies van de spelers die in Amerika hun brood verdienen, worden door de Major League Baseball betaald. Balentien en Van den Hurk zijn niet gedekt en de KNBSB staat voor een moeilijke keuze: betalen ze de grofweg 250.000 euro aan verzekeringspremies wel of niet? De toch al prijzige World Baseball Classic, met een wekenlang trainingskamp in Arizona voor tientallen spelers en begeleiders, dreigt een financiële nachtmerrie te worden.
De bond weet op dat moment al dat er in 2017 een tekort van ruim een ton zal zijn. Honkbaldirecteur Bart Volkerijk is medeverantwoordelijk voor de beslissing om last minute 2,5 ton uit te geven. Zou hij dat nu weer doen? "Dat is een lastige. Een van de twee te verzekeren spelers was al in het trainingskamp, de ander stond op het vliegveld."
Smaakmakers
Als Nederland de eerste ronde overleeft, bereikt het team de beste acht van het WK en blijft de A-status bij NOC*NSF behouden. Voor veel spelers is dat cruciaal. Volkerijk: "De inschatting is geweest dat Balentien en Van den Hurk een belangrijke bijdrage zouden kunnen leveren. Er is voor gekozen om te betalen, mede omdat de organisatie de verzekeringspremie zou betalen als we de eerste ronde niet zouden overleven."
Nederland schuift eerst Zuid-Korea (5-0) en vervolgens Taiwan aan de kant (6-5). Balentien en Van den Hurk zijn op dreef in die potjes. De tweede ronde wordt bereikt en de A-status veiliggesteld. Balentien groeit uit tot een van de absolute smaakmakers van het toernooi. Van den Hurk staat op de heuvel als Nederland voor de tweede keer op rij in de halve finale strandt. Een topprestatie waar goed mee verdiend wordt.
Nadeel: een deel van de opbrengst is opgegaan aan het betalen van de premies. Volkerijk: "Achteraf kun je zeggen: zou je dat een volgende keer weer zo doen? Dan hoop ik dat we niet in een tijdsklem zitten en we weloverwogen keuzes kunnen maken. Dit is voor verbetering vatbaar."
In de fout
Na het toernooi volgen nog nieuwe tegenvallers. Er staan nog voor duizenden euro's aan werkgeverspremies open, de bond lijdt verlies op de dollar-/eurokoers en de sponsorinkomsten vallen tegen, aldus directeur Volkerijk. De bond moet in zijn reserves tasten. Kritiek barst los. Bijvoorbeeld van Ronald Bouwman. Hij volgt de ontwikkelingen binnen de honkbalbond op de voet met zijn blog 9innings.nl.
Bouwman stelt dat in augustus 2017 de tegenvallende sponsorinkomsten niet werden benoemd in een tussenbegroting. "Dat is raar", vindt hij, "want het seizoen loopt op z'n einde en het is niet logisch dat er dan nog sponsoren instappen. Dat je doorgaat en een foute begroting in stand houdt, daar worden mensen niet vrolijk van. Het bestuur is heel erg de fout ingegaan."
In de bondsraad - het orgaan dat toeziet op het bestuur - zijn de rapen gaar als blijkt dat het tekort is opgelopen tot 360.000 euro. Begin 2018 stapt het bondsbestuur op. Diverse bondsraadsleden nemen tijdelijk het roer over met een interim-bestuur. Daaronder opmerkelijk genoeg ook Wim van den Hurk, de vader van werper Rick, de man die zo prijzig verzekerd moest worden.
De interimmers zijn in een presentatie op 18 april niet mild: "Financiële aansturing en bijsturing schoten tekort. Commerciële aansturing, bijsturing en resultaten zijn onvoldoende. Verwachtingsmanagement vond onvoldoende plaats."
Pijn en moeite
Interim-voorzitter Ruud van Zetten spreekt over een bond waar niet efficiënt gewerkt werd met te veel bureaucratie. Nederland behoort weliswaar al jaren tot de beste honkballanden ter wereld, maar de sport groeit niet en in de Hoofdklasse worden met pijn en moeite acht teams op de been gebracht. Het honkbal blijkt in Nederland lastig te verkopen en dat vraagt volgens bondsbaas Van Zetten om een bond die professioneler, creatiever en slagvaardiger is.
"We doen het nu met goed bedoelende amateurs die kijk moeten hebben hoe het bij de major league loopt. Dat gaat zo niet. Je moet daar echte professionals op zetten die verstand hebben van sales, marketing, hoe Major League Baseball in elkaar steekt, hoe het in Azië in elkaar steekt. Daarmee kun je kosten besparen, alerter reageren en misschien dan ook minder premie moeten betalen aan verzekeringen."
Kortom, er moet een soort raad van commissarissen komen waarin deze professionals een plek krijgen.
Om te beginnen is de bondsbegroting voor dit jaar met ongeveer 150.000 euro teruggebracht tot 3.164.200 euro. Maar zijn die bezuinigingen en structuurwijzigingen voldoende? Honkbalcriticus Bouwman vraagt het zich af. Er is immers geen sprake van ledengroei, maar juist van krimp. "We zijn een noodlijdende bond. Wat moet je doen om het Nederlandse honkbal vooruit te krijgen? Is dat echt via een zo goed mogelijk Nederlands team? Daar ga je geen honkballer extra mee krijgen."
Honkbalgoud
De komende twee jaar staat alles voor het Nederlands team in het teken van de Olympische Spelen in Tokio. Zes teams strijden daar om honkbalgoud. Nederland maakt kans op een ticket. Deelname staat volgens tijdelijk voorzitter Van Zetten niet ter discussie: "Het doel is om ons te plaatsen voor de Spelen. Het programma is gedekt en niet in gevaar."
Wel volgen nog brede bezuinigingen. Maar waar leiden die toe? Kan het zover komen dat sterspelers als Balentien en Van den Hurk niet meegaan naar de World Baseball Classic in 2021? Volkerijk houdt die mogelijkheid open.
Of zouden grootverdieners als Andrelton Simmons (jaarsalaris: bijna 7 miljoen euro) en Kenley Jansen (jaarsalaris: 13 miljoen euro) een potje moeten maken voor de verzekeringspremies? Volkerijk kan een glimlach niet onderdrukken. "Dat klinkt goed. Maar ik denk niet dat het zo werkt."
