Belgische defensieminister in problemen door vervanging F-16's
België wil, net als Nederland, zijn F-16's vervangen. Maar de vraag is nu of dat wel zo snel moet als de minister van Defensie altijd heeft gezegd. Op zijn ministerie ligt een rapport waaruit blijkt dat de toestellen wellicht nog jaren langer meekunnen. Waarom wist de minister dat niet?
"Kan de minister zijn generaals nog wel vertrouwen?", was misschien wel de mildste vraag tijdens een parlementair debat hierover. "Er is een inschattingsfout gemaakt", zegt minister Vandeput. De inzet is hoog. Met de vervanging van de F-16's is 15 miljard euro gemoeid.
Keuze
De 34 Belgische F-16's zijn, net als Nederlandse, aan vervanging toe. De oudste zal in 2023 aan het maximale aantal vlieguren zitten. België heeft, anders dan Nederland, nog geen definitieve keuze gemaakt. Het is kiezen tussen de F-35 Joint Strike Fighter en de Eurofighter Typhoon.
Buiten de officiële kanalen om probeert Frankrijk ook nog de Rafale mee te laten dingen. De F-35 is de duurste optie en heeft de voorkeur van de legertop.
Papieren leeftijd
Nu blijkt dat Lockheed Martin, de fabrikant van de F-16, al in 2016 een rapport opstelde waarin stond dat de F-16's nog wel even meekunnen. Levensduur is bij gevechtsvliegtuigen vooral ook een rekensom waarbij intensieve vlieguren tijdens bijvoorbeeld luchtgevechten zwaarder tellen dan verkenningsvluchten. Zo berekend kunnen de toestellen nog jaren mee met extra updates die voor een deel al zijn uitgevoerd.
Kolonel Van Pee, binnen de Belgische defensie verantwoordelijk voor de vervanging van de F-16's, erkent dat hij een mail met dat rapport ontvangen heeft. Waarom heeft hij dat niet doorgestuurd? "Er stond niets nieuws in", zegt hij. "In wat voor land leven we als dat soort besluiten door militairen genomen wordt?", brieste de oppositie gisteren tijdens een debat in het parlement "bij wellicht de grootste aankoop van deze eeuw". Het kabinet start een onderzoek.
Minister in de problemen
Minister Vandeput kon de kamer gisteren allerminst overtuigen. De roep om zijn aftreden is nog niet luid, maar wordt luider.
De regeringspartijen beginnen een periode van anderhalf jaar waarin Belgen vijf keer naar de stembus kunnen liever niet met een politieke crisis. De regering-Michel zit de rit liefst rustig uit. Maar bredere steun is er om het vervangingsbesluit te heroverwegen. En ook dat is een probleem voor de regering.
Trump
België moet zijn verplichtingen nakomen en meer uitgeven aan defensie. Die boodschap van de Amerikaanse president Trump, gericht aan de Europese NAVO-lidstaten, is hier ook in Brussel gehoord. 15 miljard voor nieuwe gevechtsvliegtuigen zou een aardige stap op weg zijn richting de 2 procent van het bbp die als norm gesteld is.
Uitstel zal België blijvend naar de Europese achterhoede torpederen. Dat wordt een ongemakkelijke handdruk tussen premier Michel en president Trump als de eerste de laatste welkom heet op een NAVO-top, komende juli in Brussel.
Ook Nederland heeft belang bij wat er in België gebeurt. Het luchtruim wordt gezamenlijk bewaakt, buitenlandse missies vaak gemeenschappelijk uitgevoerd. Het onderhoud aan de Nederlandse F-16's, toen die vanuit Jordanië IS bombardeerden, werd uitgevoerd door de Belgische ploeg die daarvoor toch al de Belgische F-16's onderhield. Het heeft voordelen als je met dezelfde toestellen vliegt.
Sketch
Een militair propt een rapport in zijn mond op het moment dat de minister binnenkomt en stapt vervolgens mopperend in zijn F-16. "Dat toestel is zo oud! Ik wil een nieuw!"
Het was een sketch in een satirisch programma, dinsdagavond, op de Vlaamse televisie. Het is het beeld dat beklijft. Een minister die misschien niet op zal stappen, maar die wel alle gezag binnen en buiten zijn ministerie kwijt is.