Billy Graham was het gezicht van het blije christendom

In Amerika is dominee Billy Graham overleden. Hij was wereldwijd een van de bekendste en invloedrijkste predikanten en had contacten met alle Amerikaanse presidenten van na de Tweede Wereldoorlog, van Truman tot Obama. Hij was geregeld in het Witte Huis te vinden - zo was hij bij president Bush sr. in het Witte Huis, toen in 1991 de Golfoorlog begon.

William Franklin Graham jr. werd bekend met grote evangelisatie-acties. Hij was zeer gedreven om in de VS en de wereld zoveel mogelijk mensen te bereiken met zijn Bijbelse boodschap. In bijna elk land heeft hij gepreekt.

Minder dogmatisch

In 1944 richtte hij de evangelisatiebeweging Youth for Christ op, waarvoor hij als fulltime evangelist in dienst trad. Hij begon grote evangelisatiecampagnes met 'opwekkingsbijeenkomsten', die grote massa's mensen trokken. Zijn boodschap bleek bij veel mensen aan te slaan, vooral omdat hij een nieuwe evangelische stroming vertegenwoordigde van orthodox, maar 'blij' christendom.

Begin vorige eeuw waren protestanten grofweg te verdelen in fundamentalisten en vrijzinnigen. Evangelische christenen sloegen een nieuwe weg in: ze twijfelden niet aan de wonderen of de historische beschrijvingen uit de Bijbel, zoals de vrijzinnigen, maar hechtten minder aan de teksten en voorschriften uit het Oude Testament dan de fundamentalisten en stelden het Nieuwe Testament centraal.

Hun belangrijkste boodschap was en is dat Jezus Christus de Verlosser is. De evangelische stroming is daardoor minder dogmatisch en 'blijer' van karakter dan de traditioneel-fundamentalistische. Belangrijk is het uitdragen van de Bijbelse boodschap, onder meer door middel van 'zending' in ontwikkelingsgebieden (te vergelijken met de rooms-katholieke 'missie').

Graham maakte goed gebruik van moderne technieken van massacommunicatie. Hij verkondigde zijn boodschap op massabijeenkomsten, en via radio, tv, films en tientallen boeken. In de jaren 50 was hij ook in Nederland, met massale bijeenkomsten in het Olympisch Stadion in Amsterdam (1954) en het Feijenoordstadion in Rotterdam (1954).

Mede dankzij Billy Graham werd de evangelische stroming groot in Amerika en ontstond een wereldwijd netwerk van kerken en organisaties. In Nederland is bijvoorbeeld de EO voortgekomen uit deze beweging. Maar terwijl de ontkerkelijking in Nederland doorzette, werden de 'evangelicals' in Amerika een dominante kracht in het maatschappelijk klimaat.

Little Rock

Graham was bevriend met president Eisenhower en aanvankelijk ook met president Nixon. In de strijd voor burgerrechten voor zwarten in het zuiden van de VS trad hij in de jaren 1950 naar voren. Hij drong er bij Eisenhower op aan dat er militaire bescherming kwam voor de zwarte kinderen die in Little Rock naar een witte school gingen. In de jaren 60 betaalde hij een aantal keren borg voor Martin Luther King, toen die na demonstraties gevangen was gezet.

Als dominee verleende hij bijstand aan alle na-oorlogse presidenten, behalve John F. Kennedy, want die was katholiek. Ze spraken elkaar wel. Graham onderhield ook goede banden met het Vaticaan, vooral met paus Johannes Paulus II. Fundamentalistische protestanten namen hem dat kwalijk.

Graham had in de verkiezingen tussen Kennedy en Nixon zijn steun aan Nixon uitgesproken. Later stelde hij dat het beter is om als evangelist politiek geen partij te kiezen. "Jezus was ook geen lid van een partij."

Mede door een aantal grote schandalen rond tv-dominees eind jaren 80 en ook later, werd er in Europa vaak laatdunkend gedaan over voorgangers in Amerika. Duidelijk was dat de in zonde gevallen dominees zichzelf nooit de regel hadden opgelegd die Billy Graham had geformuleerd om misverstanden te voorkomen. De 'Billy Graham Rule' is om nooit ergens met een vrouw alleen te zijn, tenzij het je eigen vrouw is.

Billy Graham werd in de VS meermalen verkozen tot meest bewonderenswaardige en respectabele Amerikaan.