Horecaondernemers weten niet meer waar ze het personeel vandaan moeten halen. Vooral aan koks is een groot tekort. Maar vakbond CNV wil niet dat er een campagne 'Koks uit Spanje' komt dat het tekort in de Nederlandse horeca moet aanvullen.
Kijk eerst naar Nederlandse kandidaten, en zoek dan pas werknemers uit het buitenland. Dat is waartoe vakbond CNV werkgevers oproept. CNV-voorzitter Maurice Limmen vreest dat 1,2 miljoen Nederlanders die op zoek zijn naar werk, soms onterecht gepasseerd worden en hun banen zien verdwijnen naar arbeidsmigranten. In hoeverre is die angst van CNV terecht?
1,2 miljoen mensen?
De rekensom is iets ingewikkelder dan Limmen doet voorkomen. Volgens het CBS zijn er in Nederland bijna 1,3 miljoen mensen die (meer) zouden kunnen werken, 'onbenut arbeidspotentieel'.
Maar niet al deze mensen zitten zonder werk of kunnen direct werken. Er vallen ook 263.000 mensen onder die weliswaar op zoek waren naar werk, maar niet recent gezocht hebben. Bijvoorbeeld omdat hun situatie is veranderd, of omdat ze de hoop hebben opgegeven.
Ook zochten er 162.000 mensen naar werk, terwijl ze niet op korte termijn beschikbaar waren. En dan is er nog een groep van 445.000 deeltijdwerkers. Zij hebben betaald werk, en zouden wel meer willen werken (maar niet altijd voltijds).
Alleen gekeken naar het aantal mensen dat zonder betaald werk zit en wel per direct aan de slag wil en kan, dan zijn dat 397.000 mensen. Dat is 4,4 procent van de beroepsbevolking.
Minimale werkloosheid
Toch is het volgens economen niet wenselijk of mogelijk dat deze mensen allemaal aan de slag gaan. Dat zou namelijk betekenen dat bedrijven die bijvoorbeeld willen uitbreiden, niemand zouden kunnen vinden om het extra werk te doen. Een tekort aan beschikbare werklozen gooit de arbeidsmarkt dan op slot.
Er zal altijd een kleine groep werklozen zijn. Zo'n 3 procent werkloosheid is wat er uiteindelijk minimaal zal overblijven als de economie optimaal draait, stelt Evert Verhulp, professor Arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam.
Aansluiting
Wat zeggen al deze cijfers nou over het aantal mensen dat werk zoekt én zou kunnen krijgen, maar niet heeft?
Wanneer je er vanuit gaat dat je niet zonder die 3 procent werklozen kunt, blijven er minstens 125.000 mensen over die in het ideale geval aan een baan geholpen kunnen worden. Alle mensen die werk zoeken maar niet meteen beschikbaar zijn, en de mensen die wel wat meer zouden willen werken zijn dan dus niet meegeteld.
Volgens het UWV is er werk genoeg. Op dit moment zijn er zo'n 1 miljoen vacatures. Waarom kunnen de mensen die naar werk zoeken deze banen niet krijgen?
Werkgevers zeggen dat deze werkzoekenden in de praktijk vaak niet in aanmerking komen voor het werk dat werkgevers te bieden hebben. Bijvoorbeeld omdat ze niet de juiste vaardigheden of diploma's hebben. "De realiteit is dat de acute tekorten op de arbeidsmarkt niet altijd aansluiten op de groep die aan de kant staat", laat werkgeversvereniging VNO NCW weten.
Gejammer
Dus halen ze hun mensen regelmatig uit het buitenland. "Voor bepaald en schaars talent is het soms gewoon nodig om mensen van elders te werven", aldus VNO NCW. Een voorbeeld daarvan is uitzendbureau Randstad. Dat liet onlangs nog weten dat er 80.000 arbeidsmigranten moeten worden binnengehaald om vacatures te kunnen vervullen.
Ook ondernemersorganisatie Bouwend Nederland kondigde aan om buitenlanders te werven voor de bouw als er in Nederland geen geschikte mensen te vinden zijn.
Maar voor CNV-voorzitter Limmen is dat vooral "gejammer door sectoren die er zelf alles aan hebben gedaan om het werken er zo onaantrekkelijk mogelijk te maken. Werkgevers hebben de arbeidsvoorwaarden volledig naar de gallemiezen geholpen. Boontje komt om zijn loontje".