De man die wereld IS-gruwelen toonde durft nu te zeggen wie hij is

25 juli 2014: "Islamitische staat blaast heiligdommen op."

28 december 2015: "IS executeert vijf vluchtende tieners."

6 november 2016: "Vandaag hebben ze een van mijn beste vrienden onthoofd."

Drie jaar lang confronteerde de anonieme blogger Mosul Eye de wereld met de gruwelen van IS in zijn bezette stad. Op Facebook heeft hij 300.000 volgers.

Nu IS is verjaagd durft Omar Mohammed zijn identiteit prijs te geven. "Ik doe dit ter ere van mijn omgekomen broer. Ik hoop dat mijn moeder trots is en haar verdriet wat kan vergeten", zegt de 31-jarige historicus in een gesprek met persbureau AP.

"Ik wil niet meer anoniem zijn. Ik kan zeggen dat ik IS heb verslagen."

Mohammed werd historicus omdat hij het conflict tussen Irak en de VS wilde begrijpen. Toen de strijd met IS begon voelde hij zich als geschiedkundige verplicht die opmars te boekstaven. "Ik zal alleen de feiten doorgeven die ik zie", beloofde hij op zijn blog. "De stad verdient het om de waarheid gehoord te krijgen. En waarheid is het eerste slachtoffer in een oorlog."

Het Mosul Eye-blog begon op 18 juni 2014, een week nadat IS de stad had veroverd. Aanvankelijk had Mohammed via Facebook verslag gedaan, maar een vriend waarschuwde dat dat zijn dood kon betekenen.

Om zijn werk te doen veinsde Mohammed gehoorzaamheid. Hij liet zijn baard staan, droeg de voorgeschreven kleren en deed zogenaamd enthousiast mee aan bijeenkomsten. Ondertussen hield hij zijn ogen open, praatte met betrokkenen en moest zijn weerzin overkomen om lijfstraffen en executies bij te wonen.

Zijn belangrijkste bronnen waren twee bekenden. De een was een dokter in een ziekenhuis en kon hem vertellen over oorlogsslachtoffers. Informatie die naar een bron kon worden herleid, hield hij uit zijn publicaties. Verhalen over gedwongen abortussen van jezidi-meisjes, mogelijke gifgasslachtoffers, kinderen die stierven na verkrachting.

Zijn andere bron was een jeugdvriend met een neiging tot opscheppen die een fanatiek IS'er was geworden. "Als ik een aanzetje gaf, bleef hij maar praten", vertelt Mohammed over de bron.

Mohammed begreep de risico's. "Het was levensgevaarlijk. Eén fout kon mijn dood betekenen." Zo besefte hij eens dat een artikel over zijn IS-vriend makkelijk naar hem kon leiden. De tekst haalde hij snel offline. Met lood in zijn schoenen ging hij naar een etentje met de man, maar die had niets door.

Eén keer knapte er iets in hem. De lijfstraf voor een 10-jarige jongen werd hem te veel. De beul hakte diens hand af omdat het kind zou hebben gestolen. "Ik besloot te sterven."

Mohammed schoor zijn baard af en knipte zijn haren, trok westerse kleren aan en reed met muziek op de speakers naar de Tigris. Met een vriend stak hij er een sigaret op - verboden door IS - en dronk thee als galgenmaal. "Het was de beste thee die ik ooit had gedronken."

"De zorgen over mijn veiligheid en mijn familie maakten mij moe. Ik wil niet leven om te tobben, ik wil gewoon leven. Ik was er klaar mee."

"Ik verwachtte dat IS me zou oppakken. Dat ze me zouden martelen en uiteindelijk doden. Maar er gebeurde niets", herinnert Mohammed. "Het voelde alsof ik een nieuw leven had gekregen."

Mohammed liet zijn haar weer groeien en pakte zijn blog weer op. Pas een half jaar later, 15 december 2015, besloot hij de stad te ontvluchten. Hij betaalde een smokkelaar 1000 dollar voor de reis van 500 kilometer naar de Turkse grens. In zijn karige bagage: een harde schijf met 1 terabyte aan bewijsmateriaal.

"Ik moest vluchten met de bewijzen, als eerbetoon aan de mensen die stierven in de stad", legt hij uit. "We moeten alles bewaren. Elke herinnering, elk papiertje, elke aantekening. We moeten een enorm museum bouwen om ons geheugen te beschermen, zodat we het nooit zullen vergeten."

Zijn broer Ahmed stierf eerder dit jaar, tijdens het Iraakse offensief tegen IS in de stad. Zelf kreeg Mohammed in februari asiel in een Europees land. Dat hij nu naar buiten treedt komt mede omdat hem eens gevraagd werd waarom hij niet meer had betekend voor zijn landgenoten.

"Ik voel me vrij", zegt Omar Mohammed. "Ik denk dat ik het verdien om te leven."