Veel slimme en 'veilige' snufjes in nieuwe auto's nauwelijks gebruikt
Moderne auto's zitten vol met technische hulpmiddelen, maar bestuurders maken er amper gebruik van. Dat komt doordat automobilisten niet weten wat hun auto allemaal kan.
Het gaat om systemen die de bestuurder waarschuwen voor gevaar. Soms grijpen de hulpmiddelen ook zelf in. Dat de techniek ongebruikt blijft noemen verkeerskundigen een gemiste kans voor de verkeersveiligheid en filebestrijding.
Onderzoeksbureau Connecting Mobility ondervroeg bijna 1400 automobilisten die voor hun werk veel op de weg zitten. "We dachten: die hebben vaak moderne auto's en zullen wel weten wat de auto allemaal kan", zegt onderzoekster en verkeerspsycholoog Ilse Harms. "Maar dat valt dus tegen."
Cruise control en navigatie
Inmiddels zijn er zo'n vijftig systemen om de bestuurder te helpen, zogeheten Advanced Driver Assistance Systems (ADAS). Cruise control en navigatieapparatuur zijn de bekendste. Die worden dan ook het meest gebruikt, door bijna 90 procent van de automobilisten. Maar bijvoorbeeld de Lane Departure Warning, die waarschuwt als de auto afwijkt van de rijstrook, is onbekend en staat meestal uit. En dat geldt voor de meeste systemen.
Onze verslaggever Wessel de Jong laat zich uitleggen wat voor slimme snufjes er in zijn auto zitten:
"Veel bestuurders hebben de technologie niet bewust aangeschaft of hebben geen instructie gehad bij de aanschaf van hun auto", zegt onderzoekster Harms. "En dan worden ze dus ook niet gebruikt. Want het is niet altijd simpel om ze in te schakelen. Soms is het een knopje op het dashboard, maar vaak heb je het boekje erbij nodig. En die systemen gebruiken ze dus niet, terwijl ze er wel voor betalen."
Volgens de RAI Vereniging, die samen met de Vereniging Zakelijke Rijders het onderzoek heeft ondersteund, is er grote winst te behalen als de systemen wel worden gebruikt. Het kan leiden tot minder files en verkeersdoden. "Helaas overlijden er ieder jaar nog meer dan 600 mensen in het verkeer", zegt voorzitter Steven van Eijck. "Het aantal ernstig gewonden ligt inmiddels boven de 21.000. De nieuwe technologie kan eraan bijdragen om het aantal slachtoffers terug te dringen."
Marjan Hagenzieker, hoogleraar Verkeersveiligheid aan de TU Delft, is wat voorzichtiger. "Er is nog vrij weinig bekend over de effecten van automatische rijtaakondersteuning, want er is amper grootschalig onderzoek naar gedaan. Bij testsituaties en simulaties blijkt wel een voordeel voor de verkeersveiligheid. Maar in de praktijk hebben we dat nog niet heel breed kunnen meten, omdat de meeste auto's zulke systemen nog niet aan boord hebben."
Minder ongelukken
Van de Electric Stability Control is het nu wel bewezen, zegt Hagenzieker. "Daarvan is heel duidelijk aangetoond dat het leidt tot minder ongelukken. Dit systeem corrigeert de auto vanzelf als ie van z'n lijn afwijkt, gaat slingeren bijvoorbeeld. Dat systeem zit wel of niet in je auto, dus je hoeft het niet aan te zetten."
En ook de Adaptive Cruise Control met een noodrem-functie lijkt behoorlijk wat kop-staartbotsingen te voorkomen. "Dan houdt de auto automatisch afstand tot de auto voor je. Stel je bent even afgeleid door bijvoorbeeld een kind op de achterbank en er wordt voor je plots geremd, dan doet jouw auto dat ook terwijl je zelf misschien te laat was geweest. Ook systemen die de bestuurder informeren dat er zich een auto in de dode hoek bevindt, leiden tot minder ongevallen."
Dealers kunnen bijvoorbeeld betere voorlichting geven, maar ook in de rijles moet er aandacht voor zijn.
Hagenzieker pleit voor betere voorlichting. "Als mensen uitleg krijgen over de systemen dan worden ze vaker gebruikt. Dealers kunnen bijvoorbeeld betere voorlichting geven. Maar ook in de rijles moet er aandacht voor zijn. Het CBR (Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen) bekijkt nu hoe ze dat kunnen doen. Probleem is daarbij dat er inmiddels ook een wildgroei aan systemen en namen daarvoor is. Dat maakt het lastig."
Volgens Hagenzieker zijn de hulpsystemen eigenlijk een opstap naar de zelfrijdende auto. "Daar gaan we uiteindelijk toch naar toe. De rol van de automobilist zal veranderen van bestuurder naar toezichthouder. Ik vergelijk dit met toen er voor het eerst koekjesfabrieken kwamen waar iemand de lopende band in de gaten moest houden op misvormde koekjes. Dat is helemaal niet zo makkelijk."
Dat wordt volgens de hoogleraar nog wel een uitdaging. "De mens is geneigd te verslappen als hij apparaten eenmaal gewend is. Dan kun je al snel te laat zijn als je in het verkeer moet ingrijpen."