In Kirkuk wappert een zee van Koerdische vlaggen. De Koerden in Noord-Irak maken zich op voor het referendum van aanstaande maandag. De uitkomst zal bepalen of de regio geheel onafhankelijk wordt.
Het idee roept veel weerstand op. Om te beginnen wil de Iraakse regering in Bagdad niet dat het land uit elkaar valt. Ook de VN-Veiligheidsraad is tegen, net als de Verenigde Staten, Syrië, Turkije en Iran. Zij vrezen voor chaos.
De grenzen van een mogelijke onafhankelijke Koerdische staat zijn niet helemaal duidelijk. De oliestad Kirkuk is een van de twistpunten. Daar wonen niet alleen Koerden, maar ook Arabieren en Turkmenen. En die willen bij Irak blijven.
Ik denk dat het hier zal ontploffen. Dat er oorlog komt.
Correspondent Marcel van der Steen spreekt in Kirkuk met Sirwan. Hij is zelf Koerd, maar heeft ook Arabische en Turkmeense vrienden. Zijn vrouw Hiba is Arabisch. De vriendengroep is verdeeld over de situatie.
"Ik denk dat het hier zal ontploffen", zegt de Arabische Mohammed. "En dat er oorlog komt." De Koerdische Amanj ziet het referendum meer als experiment. De Turkmeense Turmen vindt het allemaal grote onzin.
Voor het eerst staan de bevolkingsgroepen recht tegenover elkaar. Voor Sirwan is dit zelfs een reden om te vertrekken. Hij wil met zijn vrouw naar Europa vluchten. "De situatie wordt slechter. Alles is hier naar de knoppen: op het gebied van werk, veiligheid en geld."
Zo heeft Sirwans baas in aanloop naar het referendum zijn kluis leeggehaald en zestig van zijn tachtig vrachtwagens buiten de stad gebracht. Hij weet niet of zijn bedrijf na maandag nog veilig is. Tweeduizend van zijn werknemers dreigen hun baan kwijt te raken.
Dat is het probleem in dit land: het draait allemaal om olie.
Kirkuk is het grootste twistpunt in Irak. De Koerden hebben het in handen sinds de Koerdische strijders er IS versloegen. En dus wordt ook hier het referendum gehouden, tegen de zin van de Iraakse regering, ook al is het officieel geen onderdeel van Iraaks-Koerdistan.
De stad is belangrijk voor de Koerden: honderden strijders stierven ervoor. Maar ook de Irakezen zullen Kirkuk willen behouden, om de olie. De regering heeft gedreigd met militair ingrijpen als de Koerden de stad zullen inlijven.
"Dat is het probleem in dit land: het draait allemaal om olie", zegt Sirwan. "Vooral in Kirkuk, dat gebouwd is op een zee aan olie."
Volgende week nog veilig?
Sirwan werkt zelf in de olie-industrie, zijn vrouw Hiba is kunstenares. Ze zijn pasgetrouwd en hebben het goed samen. Ze hopen niet te hoeven vluchten uit Kirkuk, maar denken wel dat het nodig is. Binnenkort al.
Sirwan is bang dat het uit de hand gaat lopen, en dat er een oorlog komt tussen de Koerdische strijders, de verschillende milities en het Iraakse leger. "Ik vertrek als de wegen straks nog open zijn. Ik denk niet dat het volgende week nog veilig is."
