Sonia Huerta kon geen kant op, het water kwam van alle kanten

• 

  Arjen van der Horst

  Correspondent in de Verenigde Staten

Het water kwam van twee kanten. De regen kwam zo ongenadig hard neer op het huis van Sonia Huerta dat een deel van het dak bezweek. De regen stroomde rechtstreeks de badkamer in.

Het water kwam ook van onderen. Op vijftig meter van de woning ligt de Halls Bayou, een rivier die al snel buiten de oevers trad. Het water drong kolkend naar binnen via het riool, het toilet en het bad. In een mum van tijd stond het huis onder water.

Het gezin van Sonia Huerta kon geen kant op. Het huis staat in een van de arme wijken van Houston. Zoals alle andere woningen in de straat is het een eenvoudig optrekje zonder verdiepingen. Als je hier het snel stijgende water wil ontvluchten, kun je maar één kant uit: het dak op.

Dit alles gebeurde een week geleden toen orkaan Harvey toesloeg en een kolossale hoeveelheid water dumpte op Houston. Sonia Huerta wist natuurlijk dat de orkaan in aantocht was, er was genoeg voor gewaarschuwd. "Maar de autoriteiten hadden ons juist geadviseerd in onze huizen te blijven."

In Houston waren ze niet vergeten wat er twaalf jaar geleden gebeurde toen orkaan Rita de stad bedreigde. Toen besloot Houston wél om ruim twee miljoen mensen te evacueren. Die evacuatie verliep echter zo chaotisch dat tientallen mensen om het leven kwamen. Die chaos wilde de autoriteiten nu voorkomen. Sonia Huerta volgde het advies van de autoriteiten op, hoewel ze er niet gerust op was.

"Een uur voordat het water het huis binnenliep, belde mijn vader me paniekerig op. Hij zag op televisie dat onze woonwijk op het punt stond te overstromen. Hij smeekte ons te vertrekken."

Sonia en haar man Cesar stapelden snel bedden, tafels en banken op elkaar. Ze zetten zoveel mogelijk spullen zo hoog mogelijk in het huis in de hoop dat ze droog zouden blijven. Ze vluchtten vervolgens naar het huis van hun ouders. Het duurde niet lang voordat hun huis onderliep.

Plunderaars

Vijf dagen later en het water is nu eindelijk gezakt. Voor het eerst kunnen Sonia en Cesar de schade opnemen. Ze wijst op een gebroken voordeur. "Die is ingetrapt door plunderaars. Ze hebben de televisies meegenomen. Die stonden hoog genoeg dat ze droog waren gebleven. Het was waarschijnlijk het enige van waarde wat nog in het huis over was en dat hebben ze meegenomen."

Wat overblijft, is een stinkende puinhoop. De vloeren zijn nog nat en alles is bedekt met een zwerm vliegen. De Huertas, die drie jonge kinderen hebben, zijn in één nacht alles kwijtgeraakt. De vloer is bezaaid met kinderkleren die zijn aangetast door rioolwater. Speelgoed, schoolspullen, kinderboeken: alles is kapot. Het gezin had pas nog een nieuwe koelkast en een nieuw gasfornuis aangeschaft. Ook die zijn vernietigd. Matrassen zijn veranderd in gigantische stinksponzen en een deel van het doorweekte plafond is ingestort.

Voor het gezin Huerta is dit een tragisch déjà vu. Het is voor de derde keer in drie jaar tijd dat hun woning is overstroomd. De laatste keer was in april vorig jaar. Ook toen waren ze gedwongen hun woning te verlaten. Het duurde een half jaar voordat ze weer terug konden keren, omdat ze eerst geld moesten sparen om bedden en meubilair aan te kunnen schaffen.

Sonia Huerta weet niet of ze dit keer kunnen terugkeren. "Vorig jaar hadden we nog twee inkomens. Maar mijn man kan door epilepsie niet meer werken. We hebben gewoonweg niet genoeg geld om het huis weer op te knappen", zegt ze vertwijfeld. Bovendien zijn haar oudste twee zoons, zeven en acht jaar oud, getraumatiseerd door de overstromingen. "Ze zijn erg angstig. Sinds de vorige overstroming krijgen ze therapie. Ze durven nu niet meer terug te komen."

Het lot van de Huertas is tekenend voor de situatie in Houston. Zeker, de neerslag van afgelopen week was ongekend en had hoe dan ook voor problemen gezorgd. Maar menselijk handelen heeft wel degelijk bijgedragen aan de ramp.

Houston is een welvarende stad die de afgelopen 25 jaar razendsnel is gegroeid en in zijn expansiedrift voortdurend ruimte nodig heeft. Maar de omgeving van Houston is van oudsher een vlak, moerassig gebied dat geregeld overstroomt. Klimaatverandering zorgt volgens wetenschappers voor intensere stormen die meer neerslag dan voorheen lozen.

Sponzen

Houston heeft tal van rivieren en moerasgebieden, maar in de snelle uitbreiding van de stad is weinig rekening gehouden met het overstromingsgevaar. Uiterwaarden en overstromingsgebieden zijn de afgelopen jaren helemaal volgebouwd. Er bestaan bouwvoorschriften voor watermanagement, maar veel projectontwikkelaars lappen die aan hun laars. De gemeentelijke inspectie doet niet echt veel moeite om naleving van de voorschriften af te dwingen.

"Als je hier honderd jaar geleden had rondgelopen, zag je een stad die omringd was door uitgestrekte prairies en moerasgronden", zegt Erin Kinney, een onderzoeker die werkt voor de Houston Advanced Research Center. HARC is een organisatie die plannen bedenkt voor een duurzame inrichting van Houston. Kinney waarschuwt al jaren voor de grote problemen met de waterhuishouding in de stad.

"Moerasgronden en prairies werken als sponzen. Ze kunnen een enorme hoeveelheid water opnemen. Een groot deel van die gebieden zijn de afgelopen decennia verdwenen door stadsuitbreiding. We hebben uitgerekend dat de regio rond Houston 70 procent van haar moerasgronden heeft verloren."

Wederopbouw

De prairies en moerasgronden zijn verdwenen onder een dikke laag beton en asfalt. "Extreme neerslag die op een harde bodem neervalt, reageert heel anders. Die stroomt razendsnel weg en veroorzaakt zo meer problemen. Moerasgronden absorberen niet alleen veel water, maar ze vertragen ook overstromingen. Als je moerasgronden intact laat, zie je veel minder die snelle, plotselinge overstromingen zoals we afgelopen week zagen."

Kinney hoopt dan ook dat orkaan Harvey de stad Houston heeft wakker geschud. "Ik hoop echt dat dit een wake-up call is. We blijven overstromingen krijgen. We moeten slimmer omgaan met water en de wederopbouw van de stad anders aanpakken."

Sonia Huerta en haar gezin hebben daar geen boodschap aan. Voor hen is het al te laat. Ze zijn niet verzekerd en ze kunnen geen kant op. Met trillende stem: "Iedereen zegt tegen ons: waarom zijn jullie niet verhuisd na de laatste overstroming? Maar dit is een wijk voor lage inkomens en het is de enige plek die wij ons kunnen veroorloven. Met twee inkomens is het al moeilijk om hier te kunnen wonen. Nu hebben we maar één inkomen."

Bij de vorige overstroming kreeg ze geen hulp van de overheid en ze verwacht ook niet dat ze die nu wel krijgt. Ze ziet de toekomst dan ook somber in. "Ik heb geen idee wat we nu moeten doen. Ik vertrouw op mijn geloof en dat deze ellende voorbij zal gaan. Onze gezondheid is nog okay en we hebben elkaar nog. We hebben alleen niets meer over."