Centrale bankiers 'de hei op' in Amerikaanse vallei Jackson Hole

• 

  André Meinema

  Verslaggever economie

De Amerikaanse vallei Jackson Hole is tot en met zaterdag eventjes het centrum voor de financiële wereld. Centrale bankiers, beleidsmakers en academici uit de hele wereld verzamelen zich voor het 41ste jaar in de Jackson Lake Lodge in de staat Wyoming.

Wat het World Economic Forum in Davos is voor ondernemers en bedrijven is Jackson Hole voor centrale bankiers. Het zijn de hei-of bosdagen voor de top van de Amerikaanse Fed, de Europese Centrale Bank, de Bank of England, de Bank of Japan, de People's Bank of China, en nog tientallen andere centrale banken. Ook bankpresident Klaas Knot van De Nederlandsche Bank is er dit jaar weer bij.

Een van de onderwerpen die op tafel liggen, is het opkoopprogramma van schulden door de Fed en de ECB en vooral de afbouw ervan.

'Een soort Woodstock'

Het driedaagse 'Economic Symposium' vindt altijd eind augustus plaats. Organisator en gastheer is de Federal Reserve Bank of Kansas City, een van de Amerikaanse federaal georganiseerde centrale banken. Het thema dit jaar is: 'Het bevorderen van een dynamische wereldeconomie'.

Het is een soort Woodstock wordt gekscherend gezegd, een groots opgezet onderonsje van de financiële wereld. Goed voor de teamgeest om samen te komen, elkaar te spreken, en het beleid en de economie tegen het licht te houden. Veelal vertrouwelijk, met hier en daar opinies en woorden voor de buitenwereld.

Jackson Hole heeft sinds de financiële crisis aan gewicht en belang gewonnen. Het waren immers de centrale banken die met draconisch monetair beleid en ultralage rente de boel overeind wisten te houden, dwars door omvallende en genationaliseerde banken en recessies heen. In dat licht is saamhorigheid, afstemming en eenparigheid voor het vertrouwen op markten en de publieke beeldvorming belangrijk.

Verrassend of wereldschokkend wil het meestal niet echt worden, hoogstens verduidelijkend. Toch proberen volgers van de centrale banken en de financiële markten altijd weer in de speeches, ontmoetingen en de terloopse opmerkingen iets af te leiden over koers en beleid, maar echt veel wijzer worden ze er doorgaans niet van.

Goudschaaltje

The Wall Street Journal wist in juli te vertellen dat ECB-president Mario Draghi Jackson Hole zal gebruiken om het einde van het Europese schuldenopkoopprogramma aan te kondigen. Temeer omdat hij er na drie jaar weer eens bij is. ECB-watchers denken echter dat de bank pas in september of oktober stappen bekendmaakt.

Draghi speecht vrijdagmiddag bij de lunch en zijn woorden zullen op een goudschaaltje gelegd worden. Misschien doet hij een omfloerst voorzetje om de geesten rijp te maken. Tenslotte zei hij drie jaar geleden op dezelfde plek dat de ECB er alles aan zou doen om de dalende inflatie een halt toe te roepen. Een paar maanden later startte de ECB met een rigoureus opkoopprogramma van staatsschulden. Het zou dus nu een mooi moment zijn om er eind aan te maken.

Giga veel geld

De 'Quantative Easing' (QE), de geldverruiming middels het opkopen van staatsschulden, leningen en hypotheken om de economie een boost te geven, laat giga veel geld in de economieën rondklotsen. De Fed stopte er meer dan 4000 miljard dollar in, de ECB inmiddels bijna 2100 miljard euro. Hoe haal je al dat geld terug? Hoe room je de economie af?

Het opkoopprogramma heeft weliswaar de economie aangezwengeld, maar de inflatie is nauwelijks gestegen en dat is wel de mantra van centrale banken. Bovendien werkt dat vele geld verslavend. Hoge schulden bij lage rente voelt niet verkeerd. Er is immers geld genoeg, dus waarom haast maken met hervormen?

Spotgoedkoop geld went snel en verdoezelt problemen. Het creëert zombie-overheden, zombie-banken en zombie-bedrijven. Veel van die miljarden hebben valse lucht geblazen in vastgoedprijzen- en aandelenkoersen.

Terug naar normaal

De laatste twee jaar, nu de crisis grotendeels is bezworen en het instrumentarium zijn werk gedaan heeft, houdt vooral het afbouwen de centrale bankiers bezig. Hoe gaan we terug naar normaal? In welk tempo worden de geldpersen stilgezet en worden rentetarieven opgetrokken? Hoe bouw je de geldverslaving af zonder de financiële markten en beurzen overhoop te gooien en het economisch herstel te smoren?

Welke stappen gezet worden, hangt af van de economische ontwikkelingen, de inflatieontwikkeling en de wisselkoersen. De Fed is bijna twee jaar geleden al gestopt en heeft de rente inmiddels drie keer met een kwart procentpuntje verhoogd. Wel moet de Fed nog duidelijk maken hoe ze het uitgestrooide geld terughaalt. De opgekochte schulden worden nu nog telkens herbelegd.

Dure euro

Het terugdraaien van het monetair beleid zal in elk geval de koers van de euro opdrijven. Want het vooruitzicht van minder euro's maakt de munt duurder. En omdat het er vroeg of laat zit aan te komen, is de euro de voorbije maanden al flink in waarde gestegen.

Driekwart jaar geleden was het nog de verwachting dat de euro en de dollar evenveel waard zouden worden. Dat is inmiddels helemaal uit beeld gedreven. De euro is zelfs een dure munt aan het worden, zowel ten opzichte van de dollar als het Britse pond.

Voor een open handelseconomie als Nederland kan dat lastig worden. Nederlandse spullen worden duurder, maar in de handel met de meeste buurlanden maakt een duurdere euro natuurlijk niets uit. Bovendien is de munt met de huidige 1,18 dollar nog mijlenver verwijderd van de piek van 1,60 dollar, vlak voor de crisis in 2008.