De meeste mensen herdenken het einde van de Tweede Wereldoorlog op 4 en 5 mei, maar eigenlijk kwam de oorlog pas op 15 augustus tot een eind. Toen stopte de Japanse overheersing van Nederlands-Indië. Elk jaar komen Nederlanders met Indische roots samen in Den Haag, om de oorlog in Zuid-Oost Azië te herdenken.
De overgrote meerderheid van herdenkers die vandaag bij het Indisch monument zijn, hebben de oorlog (net niet) meegemaakt. Maar ook jongeren vinden het belangrijk om de oorlog te herdenken. De achttienjarige Guus bijvoorbeeld: "Ik ben hier vooral om mijn opa en oma te herdenken. Ze hebben beide de oorlog overleefd, maar ze hebben het altijd met zich meegedragen."
"Ik ben hier nu omdat zij er nooit over hebben gepraat, maar ik heb hele erge verhalen gehoord. Nu herdenk ik het samen met hen daarboven."
Ook Joost (22) vindt het belangrijk om stil te blijven staan bij wat in Nederlands-Indië gebeurde. "Je hoort er gewoonlijk weinig over: het was heel lang echt taboe om over die tijd te praten. Dat trekt nu weg, als je hier bij de herdenking komt, hoor je de verhalen van mensen die het hebben meegemaakt."
John Sijmonsbergen van het herdenkingscomité zegt dat de overdracht van verhalen vaak een generatie overslaat. "De mensen die het meemaakten hebben vaak moeite het aan hun eigen kinderen te vertellen. Maar als de kleinkinderen hen vragen stellen, doorbreken ze vaak wél het zwijgen."
"Indische families willen het vooral graag wegstoppen, het verzwijgen", zegt Guus. "De nieuwe generatie wil er juist alles over weten: waar hun roots liggen, en wat er is gebeurd."
Maar juist omdat er lang niet over is gepraat, kennen veel jongeren de oorlogsgeschiedenis van Nederlands-Indië niet. "Veel van mijn leeftijdsgenoten weten niet wat daar gebeurde", zegt Robin (25). "Als ik vertel dat mijn oma tijdens de oorlog in een kamp zat, vragen de meesten 'oh, is ze Joods?' Dan moet ik uitleggen dat het in Indonesië was."
De grootouders van Louisa (18) zaten ook in een kamp van de Japanners. "Ik vind het wel goed dat ik hier een keer ben om te herdenken, maar ik ben er gewoonlijk niet veel mee bezig. Ik begrijp ook wel dat veel mensen weinig weten over deze geschiedenis: het gebeurde ver weg, de meesten identificeren zich toch met Nederland."
"Ik denk dat dit niet zo leeft onder leeftijdgenoten", zegt Guus, "ook niet onder Indo's. Ik zou wel willen dat meer mensen erover weten. Er wordt niet genoeg over meegegeven op school, dat vind ik wel jammer. Het is een heel belangrijk deel van de Nederlandse geschiedenis."
Uitsterven
Sommigen zijn bang dat dit deel van de geschiedenis misschien verloren gaat als er niet wordt herdacht. "De eerste generatie, die het echt heeft meegemaakt, wordt natuurlijk steeds kleiner," zegt Joost. "Het is belangrijk dat er nog mensen zijn die blijven herdenken."
"Eigenlijk is vandaag net als vier mei, maar niemand weet wat de Indië-herdenking is. Dat vind ik bijzonder, want het was heel heftig. Ik vind het dus belangrijk dat er bij stil wordt gestaan."
Ook Mike (20) denkt er zo over. Hij is vandaag voor het eerst, met zijn opa, bij de herdenking. "Ik heb Indo-vrienden die wel herdenken: ze weten allemaal wat er is gebeurd, ze weten wel van deze dag, maar het is gewoon moeilijk om naar het monument te komen."
"Mijn opa wordt natuurlijk ook steeds ouder. We hadden beiden de wens om nog eens naar de herdenking te komen. Als ik hier naar hem kijk, zie ik iemand die geniet. Daar ben ik heel blij mee."
