Zorgen over buitenlandse 'aasgieren' die loeren op grote bedrijven
Als aasgieren cirkelen ze boven Nederland: buitenlandse bedrijven die Nederlandse ondernemingen willen kopen. Vandaag werd het Amerikaanse PPG met een kluitje in het riet gestuurd door AkzoNobel. Het Nederlandse verfbedrijf ziet niets in het ongevraagde bod van zijn concurrent, dat zorgde voor veel beroering.
Werkgevers- en werknemersorganisaties zien een overname niet zitten. Aandeelhouders hebben wel oren naar een mooi bod. En zij zijn het die uiteindelijk over een overname beslissen. Tenzij AkzoNobel zijn toevlucht neemt in beschermingsmaatregelen.
Wat is er aan de hand?
Het is een gunstige tijd voor overnames. De rente is laag, dus bedrijven kunnen goedkoop geld lenen voor nieuwe aankopen. De crisis is voorbij, en de wisselkoers van de euro ten opzichte van de dollar is ook al voordelig. Dat drukt de aankoopprijs in euro's een beetje.
Met name grote bedrijven hebben tijdens de crisis flink de broekriem aangehaald. Nu is de economie aangetrokken en brandt het geld ze in de zakken.
Zij jagen op een prooi om hun geld in te investeren. Dit keer viel AkzoNobel die eer ten deel. Vorige maand probeerde het Amerikaanse Kraft Heinz al Unilever in zijn bezit te krijgen. Het Nederlands-Britse bedrijf zat daar niet op te wachten, en sloeg het aanbod af.
Bij NXP slaagde de overnamepoging wel. Het viel vorig jaar in handen viel van Qualcomm. PostNL dreigde Belgische bezit te worden, maar sloeg met succes het bod van BPost af.
Ook Nederlandse multinationals roeren zich overigens op het overname-strijdperk. Shell nam BG over en Ahold kocht Delhaize.
Buitenlandse bedrijven, op zoek naar koopjes in Nederland, mogen dan een zak met geld meenemen, de geïnteresseerde kopers zijn niet altijd welkom. Dat heeft niet alleen met de hoogte van hun bod te maken.
Hans de Boer, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW, noemt de jagende buitenlandse bedrijven een bedreiging voor Nederland.
"Door deze ondernemingen beschikken we over sterke economische en politieke netwerken wereldwijd", aldus De Boer. "Die toegevoegde waarde op lange termijn voor Nederland en de wereld is voor VNO-NCW de reden dat wij ons zorgen maken over de recente overnameplannen bij Unilever en Akzo Nobel. "
Politici zien Nederlandse successen niet graag verdwijnen over de grens. Bedrijven zouden niet moeten ingaan op agressieve overnamepogingen van "aasgieren, hyena's die je bedrijf proberen kapot te maken", aldus minister Dijsselbloem in een reactie op de dreigende overname van Unilever door Heinz.
En ook vakbonden vrezen de kopers. "Een dergelijke overname gaat waarschijnlijk ten koste van honderden banen in Nederland en duizenden wereldwijd. Dit is niet in het belang van het bedrijf en zeker niet in het belang van de werknemers", zegt FNV-bestuurder Erik de Vries.
Zij zitten er wel op te wachten
De vraag is: kunnen bonden en belangenorganisaties er wel iets tegen doen? Doorgaans hebben aandeelhouders in Nederland het laatste woord bij overnames. En die aandeelhouders zien een overname, een kans om de aandelen tegen een hogere prijs te verkopen, vaak wel zitten.
Beleggersvereniging VEB is wel blij met de interesse van PPG in AkzoNobel. Ze vindt dat het Nederlandse bedrijf nu maar moet bewijzen dat alleen verder gaan beter is. Ondertussen hopen ze op een beter bod PPG. Als ze daarmee instemmen, heeft het bestuur in principe het nakijken.
Er rest de top van het bedrijf een uitvlucht. Bestuurders kunnen een beroep doen op een speciale stichting, die op het laatste moment bijzondere aandelen kan uitgeven. Daarmee heeft die stichting opeens een meerderheidsbelang in handen en kan ze de overname weg stemmen. AkzoNobel heeft zo'n stichting, Unilever niet.
Bedrijven die nu nog een stichting ter bescherming op willen richten, hebben daar de toestemming van aandeelhouders voor nodig. Daar wringt de schoen. Als het de aandeelhouders zijn die tegen de zin van het bestuur in met een overname akkoord gaan, zullen ze niet snel toestemming verlenen.
KPN had in 2013 al zo'n stichting, en blokkeerde zo een overname door de Mexicaan Carlos Slim. En dat is maar goed ook, vindt de regering, want belangrijke infrastructuur zou niet in buitenlandse handen moeten vallen.
Moet Den Haag nog helpen?
Den Haag werkt nu aan een wetsvoorstel dat Nederlandse telecombedrijven tegen zulke overnames moet beschermen. Daarbij beroept de overheid zich op Europese uitzonderingsregels. Die stellen dat een overname mag worden tegengehouden, als die overname ten koste gaat van de nationale veiligheid of strategische belangen.
De roep om bedrijven te beschermen tegen ongewenste overnames zwelt de laatste maanden aan. VNO-NCW wil nu gaan uitzoeken of de speciale stichtingen voldoende zijn. De Boer wil in gesprek met de regering over of er aanvullende maatregelen nodig zijn, maar zegt daarbij ook de open Nederlandse economie niet te willen schaden.
