Hop. Met één pennenstreek gaf Obama woensdag 273 gevangenen gratie. En donderdag, zijn laatste dag, nog eens 330. Hun straf werd kwijtgescholden of verminderd.
Een presidentieel pardon klinkt oppermachtig. Zitten daar geen grenzen aan? En hoe zit het in Nederland?
Ja, de president is oppermachtig als het om gratie gaat, vertelt Amerikadeskundige Koen Petersen. "Het staat in de Amerikaanse grondwet: de president kan iedereen pardon geven en er is niets dat iemand ertegen kan doen. Ook rechters niet."
Er is maar één uitzondering: de president kan impeachment niet ongedaan maken. Impeachment is het uit het ambt zetten van een hoge functionaris, omdat hij zich schuldig heeft gemaakt aan een zwaar misdrijf. Stel dat bijvoorbeeld de vice-president zijn ambt heeft misbruikt en afgezet wordt, dan kan de president hem dus niet helpen zijn baan te houden. Maar mensen - dus ook vrienden - uit de bak halen, dat kan hij wel.
Het is in het verleden ook wel voorgekomen dat presidenten gratie gaven aan iemand die ze kenden, vertelt Amerikakenner Victor Vlam. "Bill Clinton heeft zijn halfbroer Roger Clinton gratie gegeven in zijn laatste dagen als president. Dat was toen erg omstreden."
De meeste presidenten delen een pardon uit in hun laatste dagen in het Witte Huis. Dat doen ze omdat gratie verlenen over het algemeen controversieel is, vertelt Vlam. "Ze rammen ze er nog even snel doorheen als hun populariteit er niet meer toe doet."
Onomkeerbaar
Het is ook het enige wat niet door een opvolger ongedaan gemaakt kan worden, zegt Petersen. "Het is onomkeerbaar."
Kan Trump niet gewoon een nieuwe rechtszaak laten beginnen tegen een gevangene die van Obama gratie kreeg? Nee, zegt de Amerikakenner. "Dat kan hij alleen bij nieuwe feiten. Bijvoorbeeld als de persoon opnieuw een misdrijf pleegt."
In Nederland kan de minister van Justitie gratie verlenen, maar hij moet wel verantwoording afleggen aan het parlement over zijn besluit.
De president van Amerika hoeft dat niet, zegt Vlam. "Dat is inherent aan het systeem. De president hoeft nooit verantwoording af te leggen omdat hij een eigen democratisch mandaat heeft."