NOS NieuwsAangepast

Zakenman/president: belangenverstrengeling ligt op de loer voor Trump

  • Arjen van der Horst

    Correspondent Verenigde Staten voor NOS en Nieuwsuur

  • Arjen van der Horst

    Correspondent Verenigde Staten voor NOS en Nieuwsuur

Donald Trump heeft het nooit onder stoelen of banken gestoken. "Ik ben heel erg rijk, kan ik jullie verzekeren. Mijn nettowaarde is 8.737.545.000 dollar", zei een trotse Trump bij de lancering van zijn verkiezingscampagne in juni 2015.

Bedrijfsanalisten betwijfelen of Trump echt zo rijk is (ze schatten zijn werkelijke waarde op een kleine 4 miljard dollar), maar hij is zonder twijfel de rijkste president die ooit het Witte Huis heeft betreden. Trumps zakenimperium, met grote belangen in onroerend goed, strekt zich uit over twintig landen.

Dat stelt de Verenigde Staten voor een unieke situatie. Nog nooit hebben de Amerikanen een president gehad die zulke wijdverspreide commerciële belangen heeft. Trump heeft aangekondigd dat hij zich "volledig zal terugtrekken uit de bedrijfsvoering" van de Trump Organization. Hoe hij dat precies gaat doen, heeft Trump nog niet verteld, maar begin januari geeft hij een persconferentie waarin hij het gaat uitleggen.

Trump heeft al beloofd dat hij zijn bedrijf zal overdragen aan zijn oudste twee zoons. De Trump Organization zal tijdens zijn presidentschap "geen nieuwe deals" sluiten.

Maar veel vragen zijn nog onbeantwoord. Zal Trump een aandeel behouden in zijn bedrijf? Richt hij een zogeheten blind trust op waarin hij zijn bezittingen zal onderbrengen, zoals zijn voorgangers dat deden?

Vooraanstaande juridische experts luiden de noodklok, omdat belangenverstrengeling overal op de loer ligt. De belangrijkste conflicten op een rijtje.

Trump Towers Istanbul

Wie over de Bosporus vaart, kan het niet ontgaan: de Trump Towers die pal aan de beroemde vaarroute door Istanbul liggen. Het gebouw is eigendom van een Turkse projectontwikkelaar, die de naam van Trump mag gebruiken na een licentieovereenkomst met de New Yorkse miljardair.

De Trump Towers werden een politieke speelbal, toen Trump vorig jaar tijdens de campagne zei dat hij een inreisverbod voor moslims wilde instellen. President Erdogan eiste prompt dat de naam Trump van het gebouw zou verdwijnen. De Turkse regering leek haar standpunt te verzachten, nadat Trump na de couppoging in Turkije zich vierkant achter Erdogan had gesteld. Trump heeft zelf al toegegeven dat er mogelijk sprake is van belangenverstrengeling met de twee wolkenkrabbers.

Trump International Hotel

De duidelijkste potentiële belangenverstrengeling ligt veel dichter bij huis. In oktober openden Trump en zijn familie het Trump International Hotel in Washington DC, op een steenworp afstand van het Witte Huis. Het hotel is gevestigd in het oude postkantoor van Washington, dat nog steeds in het bezit is van de federale overheid. Voor de huur van het pand heeft Trump een contract van 60 jaar afgesloten. Als hij president is, is Trump dus huisbaas en huurder tegelijk.

Standaard is in de contracten van de federale overheid een anti-corruptieclausule opgenomen. Zo ook in het contract van Donald Trump. De clausule luidt: "Geen gekozen overheidsvertegenwoordiger mag deel uit maken van deze overeenkomst, of er voordeel uit halen." Door simpelweg te verkiezingen te winnen, pleegt Trump al contractbreuk.

Trump Tower Manilla

Oktober was een goede maand voor de Filipijnse projectontwikkelaar Jose Antonio. Zijn nieuwste project, Trump Tower Manilla, naderde voltooiing. Samen met zijn zakenpartner Donald Trump had hij 150 miljoen dollar geïnvesteerd in de wolkenkrabber, die plaats biedt aan kantoren en luxe appartementen.

Diezelfde maand benoemde de Filipijnse president Duterte Antonio tot zijn gezant voor de Verenigde Staten, het land waar zijn zakenpartner de aanstaande president is. Het gevaar voor belangenverstrengeling is evident. De Filipijnen zijn een belangrijke strategische partner voor de VS, die verschillende militaire bases heeft in de Oost-Aziatische eilandengroep.

Maar het afgelopen jaar is de relatie danig bekoeld tussen beide landen. In oktober zei president Duterte dat Obama naar de hel kon lopen. Duterte heeft aangekondigd dat hij de banden met Amerika wil verbreken en juist die met China en Rusland wil aanhalen. Een militaire oefening met Amerikaanse en Filipijnse strijdkrachten in oktober was volgens Duterte de laatste gezamenlijk operatie.

De Amerikaanse regering heeft op haar beurt kritiek geuit op de war on drugs die Duterte ontketend heeft in eigen land, waarbij honderden vermoedelijke drugsgebruikers en -dealers onder verdachte omstandigheden om het leven zijn gekomen.

Tussen Trump en Duterte lijkt een andere verstandhouding te bestaan. Dutertes gezant Jose Antonio was een van de eersten die Trump bezochten in New York na zijn verkiezingsoverwinning. Duterte heeft gezegd dat Trump zijn steun heeft betuigd voor de harde aanpak van drugscriminaliteit in de Filipijnen.

China

Trump heeft zich vaak kritisch uitgelaten over het Chinese handelsbeleid. Hij zorgde voor beroering in de diplomatieke wereld toen hij na zijn verkiezingsoverwinning belde met de president van Taiwan, wat geen Amerikaanse president sinds 1979 gedaan had.

Ook twijfelde hij openlijk of Amerika zich moet houden aan het zogeheten Een China-principe, wat de hoeksteen is van het buitenlandbeleid van de Volksrepubliek China. Trump lijkt dit als een stok achter de deur te gebruiken om China onder druk te zetten over handelstarieven en de valutamanipulatie.

China heeft een eigen stok achter de deur. Trump is deels eigenaar van een wolkenkrabber aan de Avenue of the Americas in hartje Manhattan. Voor de aankoop leende hij volgens The New York Times honderden miljoenen bij Goldman Sachs en Bank of China, die in handen is van de Chinese staat.

Daarmee heeft ook Goldman Sachs een drukmiddel in handen. De investeringsbank heeft zo zijn eigen wensen. Goldman verlangt van de nieuwe president dat hij de strenge bankregels die waren ingesteld onder president Obama, weer terugdraait.

Trump haalde tijdens de verkiezingscampagne nog hard uit naar Goldman Sachs. Volgens de miljardair had de investeringsbank Hillary Clinton en het hele Washingtonse establishment in zijn zak. In het laatste campagnefilmpje van Trump haalde hij uit naar de "global power structure", terwijl hij beelden liet zien van Gary Cohn, de voorzitter van de Raad van Bestuur van Goldman Sachs.

Inmiddels heeft Trump Cohn benoemd tot voorzitter van de Nationale Economische Raad in het Witte Huis. Ook twee andere voormalige bankiers van Goldman Sachs hebben prominente posities gekregen in zijn regering.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl