Centrale bank VS verhoogt rente, en dat komt niet door Trump

• 

  André Meinema

  Verslaggever economie

De Amerikaanse rente gaat omhoog, zoveel is zeker. Bijna zeker voorzichtig, met een klein stapje van 25 basispunten, een kwart procent. De Fed, de Amerikaanse centrale bank, maakt het vanavond om 20.15 uur bekend.

De renteverhoging komt er niet onder druk van Donald Trump, ook al voelt dat een beetje zo. De rentestap zit er namelijk al bijna een jaar lang aan te komen.

De Federal funds rate, het belangrijkste rentetarief, gaat morgen van het huidige kwart procent tot een half procent naar een bandbreedte van een half tot driekwart procent. De regionale centrale banken mogen variëren in die bandbreedte naar gelang de situatie in hun regio.

Trump-effect

De nieuwe president Donald Trump is geen fan van de Fed en het rentebeleid. Tijdens de campagne haalde hij een paar keer uit naar het beleid van de lage rente. De Fed zou politiek bedrijven door de rente expres lang laag te houden. Dat zou leiden tot zeepbellen op de beurs omdat sparen niks oplevert, en het zou alleen maar goed zijn voor grote bedrijven.

De lage rente zou bovendien de Democraten goed uitkomen. De benoeming door president Obama van Fed-president Janet Yellen is ook niet toevallig en roept de schijn op van politieke spelletjes. Ontsla Yellen, klonk het.

Verkiezingspraat of niet, de rentevergadering van het Federal Open Market Committee vandaag krijgt opeens een onbedoelde lading. Een al lang voorgenomen renteverhoging voelt als een kniebuiging voor Trump.

Trump wil bovendien de economie aanjagen door mega-investeringen in de infrastructuur en belastingverlagingen. Dat zal naar verwachting de prijzen opstuwen en dus de inflatie. En het effectiefste instrument om de inflatie in toom te houden is de rente. Dus de kans is reëel dat de Fed de komende tijd weer in actie moeten komen met de renteknop. Met andere woorden, Trump krijgt linksom of rechtsom zijn zin als het om hogere rente gaat.

Yellen liet Trumps uitlatingen van zich afglijden. De verkiezing van Trump zorgt niet voor een andere visie op het beleid van de Fed, verzekerde Yellen.

Maar in het krachtenveld van politiek en economie heeft een onafhankelijke centrale bank het niet altijd gemakkelijk. Het monetair beleid van rente en geldverruiming kan partijen en overheden in de kaart spelen, denk maar aan de verschillende belangen van de noordelijke en zuidelijke landen bij lage rente en gratis geld in de eurocrisis.

Rente

De rente in de Verenigde Staten is in 2008-2009 hardhandig verlaagd om de financiële crisis te bezweren. In 2007 stond de rente nog op 5,25 procent, daarna roetsjte de rente bergafwaarts. Vanaf december 2008 stond de rente op een bandbreedte van nul tot een kwart procent, zeven jaar lang.

In diezelfde periode draaiden de geldpersen overuren en pompte de Fed 3500 miljard dollar in de economie om de crisis te bezweren, de banken te redden en de economie overeind te helpen. Eind 2015 werd de geldpers langzaam stilgezet en de rente iets verhoogd, met een kwart procentpunt naar een bandbreedte van een kwart tot een half procent.

Markten rekenden erop dat de Fed in 2016 nog één of twee rentestapjes zou zetten, maar die bleven uit. Het was te onrustig in de wereld voor een renteverhoging. Er waren zorgen over Chinese economie, brexit, en de presidentsverkiezingen.

In november tilde de Fed een rentebesluit over de verkiezingen heen, want een rentebesluit vlak voor de verkiezingen leek niet handig. Economen gingen ervan uit dat de verkiezing van Trump een schokgolf zou veroorzaken op de financiële markten. Die schok bleef wonderwel uit en sloeg juist om in een soort beurseuforie. Aandelenbeurzen zijn op weg naar recordstanden.

De Amerikaanse economie is toe aan een renteverhoging. De groei trekt aan, de werkloosheid daalt, en inflatie loopt op. Een renteverhoging is daarom ook totaal geen verrassing en is al helemaal ingeprijsd zoals dat heet, dus veel koersbeweging zal het niet geven. Zeggen ze.

Speeltje

De Federal Reserve, the Fed, is het samenstelsel van 12 regionale Amerikaanse centrale banken, en de evenknie van de Europese Centrale Bank (ECB). Het is de monetaire autoriteit en onafhankelijkheid staat hoog in het vaandel. De Fed wil geen speeltje zijn van de politiek.

De presidenten worden sinds 1935 benoemd door de Amerikaanse president en gekozen uit de zittende Board of Governors. De keuze moet vooraf worden goedgekeurd door de Amerikaanse Senaat. Benoeming is voor vier jaar, kan verlengd worden tot maximaal 14 jaar, dus ruim drie termijnen.

Greenspan was maar liefst 19 jaar voorzitter, omdat hij ook de overgebleven jaren van zijn voorganger Paul Volcker mocht meenemen. Volcker diende 8 jaar van de maximale 14 jaar.