Britse overheid kan jaar aan internetgeschiedenis van burgers inzien

De Britse koningin Elizabeth heeft een nieuwe controversiële surveillance-wet ondertekend. Die schrijft onder meer voor dat internetproviders van Britse inwoners een jaar lang onthouden op welke website ze zijn geweest.

Alleen het eerste gedeelte van de url, dus bijvoorbeeld facebook.com, zal worden vastgelegd. Dus niet wat er na de eventuele '/' komt. Het geeft desondanks een goed beeld van wat iemand op internet uitspookt. De gegevens zijn vervolgens opvraagbaar voor heel veel organisaties, van de politie tot de Britse voedsel- en warenautoriteit.

Toezicht

Die organisaties hoeven daarvoor weinig te doen. Er komen politie-agenten die worden getraind om dit soort verzoeken te beoordelen. Daardoor bestaat de kans dat dit soort zaken routine worden en er niet kritisch wordt doorgevraagd, vrezen tegenstanders van de wet.

De wet, die Investigatory Powers Bill heet, legt daarnaast officieel vast wat de Britse inlichtingendiensten al langer doen. Ze mogen straks ook volgens de wet op grote schaal over de hele wereld metadata verzamelen. Het gaat dan dus bijvoorbeeld over wie met wie wanneer praat via een bepaalde chatdienst. Maar ook het hacken van computers en het afluisteren van telefoongesprekken zijn straks officieel vastgelegd in wetgeving.

Het toezicht hierop is strenger. Inlichtingendiensten moeten toestemming krijgen van de minister van Binnenlandse Zaken, daarnaast zal een speciaal panel van rechters de verzoeken toetsen aan de wet.

Theresa May

Aan de afluisterwet is lang gewerkt. Vorig jaar november diende Theresa May, toen nog minister van Binnenlandse Zaken, een conceptwetsvoorstel in. Ze zei dat de veranderingen nodig waren omdat de huidige wet nog stamt uit het tijdperk van voor de smartphone. "Het moet niet zo zijn dat een ontvoerd kind niet kan worden gevonden omdat de wet niet toelaat dat opsporingsdiensten de communicatie tussen ontvoerders onderscheppen."

Dergelijke argumenten worden ook in Nederland gebruikt om de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten te veranderen.

100.000 handtekeningen

De wet is zonder al te veel kleerscheuren door het Britse parlement heen gekomen. Labour had wel kritiek, maar volgens de BBC leidden interne strubbelingen ertoe dat er uiteindelijk weinig aandacht was voor de aftapwet.

Buiten de politiek is er wel veel kritiek. Burgerrechtenorganisaties vrezen dat de Britse overheid hierdoor veel meer macht krijgt. Tim Berners Lee, grondlegger van het wereldwijde web, zegt dat een dergelijke wet niet thuishoort in een democratie.

En er is een petitie opgezet die oproept de wet niet in werking te laten treden. Al meer dan 100.000 mensen hebben hun handtekening hieronder gezet, waardoor er in het parlement over zal worden gesproken. Maar de kans dat zo'n actie echt iets verandert, lijkt klein.