Olifantentelling in Afrika: er zijn er nog minder dan gedacht

Er leven veel minder olifanten op de Afrikaanse savanne dan gedacht, blijkt uit een nieuwe telling. Vanuit de lucht werden er 352.271 exemplaren gezien. Het Wereld Natuur Fonds (WNF) spreekt van een enorme achteruitgang.

Dat de olifantenpopulatie onder grote druk staat is bekend. Voordat de Europeanen Afrika koloniseerden, leefden er volgens wetenschappers waarschijnlijk zo'n 20 miljoen olifanten. In 1979 waren daar volgens schattingen nog 1,3 miljoen van over. Sindsdien was duidelijk dat de populatie nog verder was gekrompen, maar een echte telling was tot nu toe niet uitgevoerd.

De belangrijkste oorzaak voor de daling is stroperij, maar ook de afname van het leefgebied door menselijke activiteiten zoals landbouw speelt een rol.

Het Wereld Natuur Fonds betaalde mee aan de telling. De Great Elephant Census (GEC) is een een project van Elephants Without Borders en Paul Allen, mede-oprichter van Microsoft. Met vliegtuigjes werd de olifantenpopulatie in kaart gebracht in achttien Afrikaanse landen. Alleen savanne-olifanten werden geteld; niet de bosolifanten waarmee het volgens de organisaties misschien zelfs nog slechter gaat.

In vijftien van de achttien landen is de populatie tussen 2007 en 2014 met meer dan 30 procent afgenomen. Op sommige plaatsen is de daling dramatisch. In het Selous-reservaat in Tanzania en het Niassa-reservaat in Mozambique is de populatie met 75 procent gekrompen. Hele kuddes zijn daar afgeslacht door stropers, blijkt uit de telling. In een reservaat in Ethiopië, de Babile Elephant Sanctuary, werd nog maar een enkele kudde van 36 dieren geteld, de laatste in de hoorn van Afrika.

Mike Chase, oprichter van Elephants Without Borders is geschrokken van de resultaten. "Als je ziet hoeveel er olifanten er tien, twintig jaar geleden nog waren in die gebieden, dan is dit ongelooflijk ontmoedigend." Als de daling met dezelfde snelheid doorgaat, kan het aantal olifanten in negen jaar tijd halveren tot zo'n 175.000, vreest hij.

Intelligent

Volgens de onderzoekers die de telling uitvoerden, bleek bij het tellen ook hoe intelligent de olifanten zijn. Uit de resultaten was af te leiden dat de dieren weten waar ze gevaar lopen. Olifanten meden bijvoorbeeld Angola toen daar een burgeroorlog woedde. Toen de vrede was getekend, keerden ze terug, maar vanwege de vele stropers in het gebied blijven ze nu weer weg.

Volgens het Wereld Natuur Fonds is er voor de olifanten een klein beetje goed nieuws te melden in Botswana, Zuid-Afrika, Zambia en Zimbabwe. Daar werkt het WNF samen met andere organisaties en overheden aan uitbreiding van de leefgebieden. In Botswana leeft 37 procent van de olifanten die zijn geteld en het land heeft een legereenheid van speciaal getrainde soldaten ingezet om de dieren te beschermen tegen stropers.

Naast het stoppen van de stroperij zet het WNF ook in op het creëren van grotere aaneengesloten gebieden waar olifanten vrij kunnen bewegen. Een voorbeeld daarvan is het grensoverschrijdende project KAZA, waarbij vijf landen zijn betrokken. Maar er is meer nodig, zegt regionaal directeur Fred Kumah van WNF Afrika. "Geen enkele olifantenpopulatie is veilig totdat de wereld de internationale criminele netwerken aanpakt die achter de stroperij zitten, en er iets wordt gedaan tegen de vraag naar ivoor in Azië."