De tragische geschiedenis van Wales in drie wedstrijden
Precies 100 jaar geleden, op 1 juli 1916, begon de Slag aan de Somme. In wat een van de bloedigste veldslagen in de geschiedenis zou worden, lieten ruim een half miljoen Duitse, een kwart miljoen Franse en bijna een half miljoen Britse soldaten het leven.
De slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog worden in het Britse voetbal elk jaar in november herdacht met een rode klaproos op de tenues. Voor de meeste voetballers blijft het daarbij. Zoniet voor Aaron Ramsey. Die vond enkele uren voor hij met Wales aantreedt tegen België in de kwartfinale van het EK tijd om even stil te staan bij de slachtoffers van een eeuw geleden.
Wellicht werd Ramsey geïnspireerd door de locatie van de kwartfinale tegen de Belgen. Het Noord-Franse Lille ligt immers niet alleen op een steenworp van de grens met België, maar ook ongeveer op de plek waar in de Eerste Wereldoorlog de soldaten vanuit de loopgraven de dood werden ingejaagd.
Iedereen die tijdens het EK in de buurt van de Welshmen vertoefde, sprak vol genegenheid over de ontspannen sfeer en de op het oog oprechte kameraadschap. Maar iedere speler van Wales kent de geschiedenis: sportief succes en de dood lijken onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Bondscoaches
Neem alleen de bondscoaches. Jimmy Murphy, de coach die Wales in 1958 naar de laatste acht van het WK leidde, dankte zijn leven aan een toevallig uitgestelde beslissingswedstrijd tegen Israël. Anders had hij als assistent van Matt Busby bij Manchester United in het vliegtuig gezeten dat op 6 februari 1958 neerstortte in de buurt van München.
De huidige hoofdcoach Chris Coleman ontsnapte op 3 januari 2001 zelf aan de dood, toen hij zijn dure Jaguar in de vangrail parkeerde in de buurt van het plaatsje Bletchingley. De verdediger van Fulham overleefde, maar brak zijn been op drie plaatsen. Het betekende wel het einde van zijn loopbaan.
In december 2010 was Coleman een van de belangrijkste kandidaten om bondscoach te worden van zijn land. De keuze viel echter op zijn goede vriend Gary Speed, die enkele maanden later zelfmoord pleegde.
Het overlijden van Speed was aanleiding voor Coleman om Ramsey de aanvoerdersband af te nemen. Dat gebeurde in september 2012, na een blamerende 6-1 nederlaag tegen Servië in het begin van de kwalificatiecampagne voor het WK in Brazilië. "De dood van Speed heeft Rambo (de bijnaam van Ramsey, red.) te veel aangegrepen", verklaarde Coleman.
Later in die reeks herstelde Wales zich met een verdienstelijk gelijkspel tegen België, maar voor kwalificatie kwam de ploeg tekort.
12 juni 2015: Wales-België
Drie jaar later won Wales met 1-0 van de Belgen. Op 12 juni 2015, ook de avond waarop Guus Hiddink dankzij een 2-0 zege op Letland het vege lijf als bondscoach van Oranje redde, liet de ploeg de eerste tekenen zien van een latere kwartfinalist op het EK. Wales werd 'het zwarte beest' voor de Rode Duivels, zoals dat heet in het Vlaams.
De Belgen zouden kort daarna nummer één worden op de FIFA-ranglijst. Maar tegen Wales zorgde een defensieve flater van Radja Nainggolan voor de 1-0 van Gareth Bale. Het was niet de goal, maar het onvermogen van de Belgen om een bres te slaan in de defensieve organisatie van Wales.
Deze week werd veel gerefereerd aan die gedenkwaardige dag in Cardiff. Bale noemde het een kantelmoment: "Vanaf die dag wisten wij dat we van grote tegenstanders kunnen winnen."
19 juni 1958: Wales-Brazilië
Een jaar later staat het kleine Wales op de drempel van de halve finales van het EK. Net zoals in 1958, toen de halve finales van het WK in Zweden binnen handbereik was.
Net als nu lag het accent bij Wales dat toernooi op de verdediging. En net als nu kende het elftal een absolute ster: John Charles, een spits die zijn brood verdiende bij Juventus. Dankzij drie zwaarbevochten remises tegen Hongarije, Mexico en gastland (en latere finalist) Zweden kreeg Wales de kans om via een beslissingswedstrijd met Hongarije de laatste acht te bereiken.
Die Hongaren waren geen schim meer van de Magische Magyaren die tussen 1950 en 1956 slechts één duel verloren: de WK-finale van 1954. De meeste grote namen hadden Hongarije verlaten, nadat de tanks van het Warschaupact een einde hadden gemaakt aan de Hongaarse Opstand in 1956. Maar toch, het was wel Hongarije.
Wales won het duel voor vrijwel lege tribunes in Solna met 2-1. In de kwartfinale wachtte een nog grotere uitdaging.
Brazilië was nog nooit wereldkampioen geworden, maar werd in 1958 beschouwd als het beste team ter wereld. Klinkende namen als Garrincha, Didi en Vava boezemden angst in. Maar het zou de wedstrijd worden van de dan nog onbekende, 17-jarige Edson dos Santos Nascimento. Oftewel Pélé.
Tegen Wales scoorde Pélé zijn eerste doelpunt namens Brazilië in een competitieve wedstrijd. Wales verliet het toernooi met opgeheven hoofd. Van een glorieuze thuiskomst was geen sprake. Terug in Swansea werd Mel Charles, broer van John Charles die als verdediger wel in actie kwam tegen Brazilianen, met zijn koffer in de hand op het treinstation aangesproken door een bekende: "Op vakantie geweest?".
Tijdens het trainingskamp van Wales in Portugal liet bondscoach Coleman een van de spelers van 1958 overkomen om over zijn ervaringen te vertellen. Daar was Gareth Bale niet bij, die had nog een Champions League-finale op zijn programma.
Maar als het er echt om gaat is de grote ster van Wales wel beschikbaar. En Bale is in vorm, getuige zijn doelpunten in de groepsfase. Ook Ramsey excelleert dit EK op het middenveld, verlost van de aanvoerdersband en de druk die daarmee samenhangt.
"We hebben zware tijden gekend, donkere dagen en gigantische teleurstellingen", zei Chris Coleman op de afsluitende persconferentie. "Het is op die momenten dat je mensen beoordeeld. Wij zullen spelen alsof ons leven ervan afhangt."
België is gewaarschuwd.
